Een onderzoek bij 1000 studenten uit de lerarenopleidingen aan acht Vlaamse hogescholen waarvan de resultaten in “Knack” werden gepubliceerd, slaat velen in de onderwijswereld met verbijstering.
Te veel studenten die op de drempel staan om zelf les te geven in het secundair onderwijs blijven het antwoord schuldig op elementaire vragen als het aanduiden van China op de wereldkaart of van een provincie of een grote stad (Gent) op de kaart van België, het begrip “Koude oorlog” of “inflatie”.
25 procent denkt dat de PS in de Vlaamse regering zit en 85 procent weet niet dat Herman Van Rompuy voorzitter is van de Europese Raad.
Hieronder een interview met Jan Swerts, die samen met Kurt Monten, het onderzoek bij 1000 studenten voerde. Beiden zijn verbonden met de Katholieke Hogeschool Limburg.
Dit onderzoek (uitgevoerd in 2012) doet ons onmiddellijk denken aan een enquête die Ovds (Oproep voor een democratische school) in 2008 deed bij 3000 leerlingen van de derde graad secundair onderwijs in het Vlaams en Franstalig secundair onderwijs. De vraagstelling is niet helemaal te vergelijken. De vragen in de Ovds-enquête waren ongetwijfeld moeilijker en peilden naar “maatschappelijk-relevante kennis”. Maar de vaststeling was toen ook dat er grote hiaten zijn in de algemene vorming.
U kan de uitgebreide studie over de Ovds-enquête (de gedetailleerde cijfers over de antwoorden en de besluiten) downloaden op deze website.
Deze problematiek komt ook aan bod op de Ovds-studiedag (2 maart 2013 in Brussel) over “Welke hervorming voor het secundair onderwijs?”.
Volgens Ovds is één van de grote hiaten van en uitdagingen voor ons (secundair) onderwijs immers het bijbrengen van méér (maatschappelijk relevante) kennis bij alle leerlingen.
Interview met Jan Swerts
‘Nachtmerrie dat leerkracht niet verder komt dan toogpraat’
Het is bijzonder pover gesteld met de algemene kennis van toekomstige leerkrachten.
De Belgische provincies of de werelddelen op een blinde kaart aanduiden, wereldleiders herkennen, historische gebeurtenissen kunnen plaatsen of basisbegrippen uit de economie kennen: jongeren worden verwacht het allemaal op het einde van het secundair onderwijs onder de knie te hebben.
Valt dat zwaar tegen, blijkt uit onderzoek van de Katholieke Hogeschool Limburg bij ongeveer duizend studenten uit de lerarenopleiding aan acht hogescholen, dat Knack kon inkijken.
‘Ik was niet zo verrast door de zwakke kennis van onze toekomstige leerkrachten, ik merk het elke dag als ik les geef’, zegt onderzoeker Jan Swerts, die zelf het vak actualiteit geeft aan toekomstige leraars in het BSO. ‘Maar het probleem neemt stilaan schrikwekkende proporties aan.’
Welke domme vragen of antwoorden krijgt u zoal in de les?
‘Als ik de studenten in de aanloop naar de verkiezingen bijvoorbeeld vraag welke keuze ze zullen maken, links of rechts, dan zeggen die begrippen hen niets. Ze stemmen op politici zonder te weten voor welke partij ze staan. Iemand zegt: ik woon in Beringen en ga voor de gemeenteraadsverkiezingen op Bart De Wever stemmen. Dan moet je die persoon uitleggen waarom dat niet kan.’
‘Tijdens een discussie over president Obama en zijn health care en de vergelijkingen met Mao en Stalin die werden gemaakt, weten ze niet waarover ik het heb. Van Mao hebben ze nog nooit gehoord. Vakbonden? Hen onbekend. Dan moet je uitleggen waarom de ene een groen vestje draagt en de ander een rood. Helemaal onmogelijk is het om het Israëlisch-Palestijns conflict en de rol van de VN uit te leggen.’
Die jonge leerkrachten geven straks les aan onze kinderen. Leiden we geen generaties op die alsmaar dommer worden?
‘Eerst en vooral: die klacht hoor ik niet alleen in de lerarenopleiding. Het ontbreekt veel jongeren blijkbaar aan een algemene vorming, waardoor een brede bachelor echt een noodzaak is.’
Maar het wordt inderdaad problematisch als leerkrachten, die basale zaken zoals aardrijkskunde niet onder de knie hebben, die kennis moeten overdragen.’
‘Mijn grootste nachtmerrie is dat leerkrachten niet meer de kennis hebben over hoe onze maatschappij in elkaar zit, waardoor ze alleen nog vanuit de onderbuik kunnen praten, in zwart-wit denken en populistische slogans verkondigen die het niveau van toogpraat niet overstijgen. Zo krijg je een generatie die politiek onverschillig wordt, omdat ze het toch allemaal niet snappen.’
Het basis- en secundair onderwijs zou onze jongeren zulke kennis moeten bijbrengen, volgens de eindtermen. Wat stellen die voor?
‘Elke school kan de eindtermen op zijn eigen manier invullen, het gaat om een inspanningsverbintenis, geen resultaatsverbintenis. Dat hoeft niet erg te zijn als je een leerkracht hebt die er goed mee omgaat. Maar actualiteit komt te weinig aan bod in de lessen. Het is iets wat elke leerkracht in zijn vak zou moeten meenemen.’
‘De hogescholen moeten ook de hand in eigen boezem steken. Uit ons onderzoek blijkt dat 18-jarigen soms even veel, of even weinig weten dan derdejaarsstudenten. Er is geen evolutie.’
‘Een vak maatschappelijke vorming voor alle studenten in de lerarenopleiding zou niet slecht zijn. Nu leveren we een goede leerkracht af in zijn vakgebied, zoals wiskunde, maar daarom nog geen goed gevormd mens.’
Mediagebruik is ook belangrijk, stelt u vast. Wie elke dag de krant leest, scoort dus beter?
‘Vroeger had ik de hoop dat als ik mijn studenten vroeg om voor¬taan elke dag naar het journaal te kijken, ze dan wel slimmer zouden worden. Dat is niet zo. Als je tien keer naar het nieuws kijkt en er niets van begrijpt, zal je het de elfde keer ook niet begrijpen als je geen voorkennis hebt. Die krijg je nog altijd op school.’
Zouden studenten niet beter een ingangsexamen afleggen?
‘Een fantastisch idee, maar er is geen draagvlak voor. Hogescholen en universiteiten worden gesubsidieerd op basis van het aantal studenten dat instroomt en uitstroomt. Dat is een pervers systeem. Leerkracht is ook een knelpuntberoep. Waarom de drempel dan nog verhogen?’
‘Ik zou het niet slecht vinden dat studenten op het einde van hun opleiding een staatsexamen afleggen, waarin ze kunnen bewijzen dat ze een goede maatschappelijke kennis hebben.’
Yves Delepeleire
Dit artikel werd overgenomen uit “De Standaard”, 24 januari 2013
Lees ook:
Doe hier de test (91 vragen) via website http://www.knack.be/bent-u-slimmer-dan-een-leerkracht-doe-de-test/article-4000236590952.htm
[“Zonder kennis bouw je op zand” (opinie van Kurt Monten en Jan Swerts, die het onderzoek over algemene kennis organiseerden)
->1534]
Enkele cijfers uit het onderzoek van de Katholieke Hogeschool Limburg
85 procent weet niet dat Herman Van Rompuy voorzitter is van de Europese Raad.
Meer dan 60 procent herkent de landen van de eurozone niet op de kaart.
30 procent weet niet dat Kris Peeters Vlaams minister-president is.
25 procent denkt dat de PS in de Vlaamse regering zit.
Bijna 30 procent herkent de VS niet op een blinde kaart.
20 procent herkent
Nelson Mandela niet.
45 procent weet niet wat inflatie is.
