Op zaterdagvoormiddag 24 januari 2009 organiseerde Ovds (Oproep voor een democratische school) voor haar leden een tweetalige vormings- en discussiebijeenkomst over het inschrijvingsbeleid in de scholen.
Er waren 35 aanwezigen. Overwegend Franstaligen, wat gedeeltelijk te verklaren valt door het feit dat de bijeenkomst in Brussel plaats had en de toepassing van het decreet “sociale mix” bij de inschrijvingen voor het eerste jaar van het Secundair Onderwijs vandaag sterk de gemoederen in de Franstalige onderwijswereld beroert.
De bijeenkomst bestond uit drie delen.
Eerst was er een uitgebreide inleiding door Nico Hirtt rond sociale ongelijkheid en segregatie in ons (Belgisch) onderwijs. Met een powerpointpresentatie bracht hij enkele essentiële cijfers en feiten die aantonen dat de ongelijkheid (in prestaties) tussen leerlingen en tussen scholen in België groter is dan in andere landen en méér dan elders bepaald wordt door de sociale afkomst van de leerlingen. Vervolgens ging hij op zoek naar de oorzaken van dit fenomeen. Hierbij belichtte hij – gezien het thema van de bijeenkomst – vooral de quasi-marktwerking (met o.a. concurrerende schoolnetten en de absolute vrije schoolkeuze).
Hij ging ook uitgebreid in op de mechanismen die de initiële segregatie in de scholen als gevolg van de residentiële segregatie (het bestaan van armere en rijkere wijken) versterken.
Zijn uiteenzetting kan men in grote lijnen terug vinden in de twee artikels hieronder (het Franstalige artikel is iets meer uitgebreid).
Vervolgens werden voor het Franstalig en het Vlaams onderwijs de jongste ontwikkelingen qua inschrijvingsbeleid toegelicht.
Het gaat om de toepassing van het decreet “sociale mix” in het Franstalig onderwijs en om de wijzigingen aan het GOK-decreet en het experiment in Gent waar de basisscholen het criterium “afstand tussen school en woonplaats” zullen hanteren als er plaatsen te weinig zijn.
Voor de meeste Franstalige deelnemers was het de eerste keer dat zij van het Gentse experiment hoorden en er werden dan ook veel vragen gesteld. De hoofdredacteur van “Prof”, de Franstalige tegenhanger van het het lerarentijdschrift “Klasse”, die ook aanwezig was, zal er wellicht een artikel aan wijden.
Tijdens het laatste deel van de bijeenkomst werd het voorstel van Ovds toegelicht inzake inschrijvingsbeleid. De basisprincipes staan vermeld in het 10-puntenprogramma van Ovds en het artikel van Nico Hirtt.
Wij stellen voor dat aan elke leerling een plaats wordt aangeboden in een school die dichtbij de woonplaats is gelegen en waar de overheid bovendien een sociale mix garandeert (door bij de ’toewijzing’ rekening te houden met sociaal-economische indicatoren zoals het inkomen van de ouders). We denken dat de meerderheid van de ouders hun kind zouden inschrijven in de voorgestelde school. Ouders die dat niet wensen, zouden het recht hebben om alsnog, na een bepaalde datum, op zoek te gaan naar een school naar eigen keuze.
Het spreekt vanzelf dat zo’n systeem best zou functioneren als er geen concurrerende netten bestaan. Ovds is o.a. daarom gewonnen voor de fusie van de netten.
We kunnen echter niet wachten op de fusie van de netten om stappen vooruit te zetten naar een meer gereguleerd inschrijvingsbeleid dat de sociale mix in alle scholen versterkt.
Daarom stellen we voor dat de ouders vooraf kunnen melden of ze al dan niet aanvaarden dat hun kind een vrije school wordt aangeboden. Met deze wens zou dan rekening gehouden worden bij het voorstel van “toewijzing” van de leerling aan een school.
Er was heel wat discussie rond deze voorstellen en jammer genoeg ontbrak de tijd om iedereen ten volle aan bod te laten komen. Voor de meeste deelnemers was het zonder twijfel een leerrijke bijeenkomst.
We zullen rond dit thema zeker nog debatbijeenkomsten organiseren.
