Met meer dan 300 waren we, op 16 oktober 2004, op de “Zes uren voor de democratische school”. Méér Franstaligen dan Vlamingen, maar méér dan dubbel zoveel deelnemers als op onze studiedag van 2001, in de beide taalgroepen. De meesten waren leerkrachten, met een groot overwicht uit het secundair onderwijs. Er waren ook 50 à 60 studenten, vooral uit normaalscholen en uit de faculteiten pedagogie. De meeste deelnemers volgden één of twee ateliers. Er was trouwens keuze te over.
We konden rekenen op enkele “traditionele” vrienden om de talrijke workshops te animeren. School zonder Racisme begeleidde een wandeling in de “Afrikaanse” Matongéwijk waarbij de kolonisatie van Kongo vanuit een andere hoek werd bekeken. In een workshop stelde SZR ook het Safi-spel voor.
Bij deze vrienden hoort ook Gérard de Sélys. Tijdens een wandeling in een Brusselse wijk, nu “Europawijk” genoemd, lichtte hij een sluier op over de Europese Unie. Gérard beantwoordde ook vragen bij de film “Le cartable de Big Brother” (“De boekentas van Big Brother”), een documentaire over de vermarkting van het onderwijs.
We konden opnieuw rekenen op Michel Collon, die zijn vragen over de media wist over te brengen aan een geïnteresseerd publiek. Zijn de grote media betrouwbaar in onze door winstzucht gedomineerde wereld? Michel, die zich niet in de luren laat leggen en altijd op zoek is naar alternatieve informatie, staafde zijn uiteenzetting met een documentaire vol bewijzen van “medialeugens”.
Anne Morelli (ULB), antwoordde voor een 50-tal leerkrachten en studenten op de vraag: hoe kan je de de religiositeit zowel kritisch als verdraagzaam benaderen in de klas?
Piet Van de Craen (VUB) hield een warm pleidooi voor meertaligheid. Voor hem is dit een troef die we moeten ontwikkelen om zo het aantal twee- of drietalige mensen te vergroten. Het is een middel om de communicatie tussen de volkeren te verbeteren.
Dank aan de vele nieuwe animatoren en inleiders
Een hele reeks personen hebben, tot ons groot genoegen, voor het eerste samengewerkt met de OVDS. Onder hen het Belgisch Comité voor het Wetenschappelijk Onderzoek van Paranormale Verschijnselen (de Franstalige vleugel), ook “comité Para” genaamd. Twee animatoren van het comité hielpen de leraars wetenschappen en onderwijzers uit het basisonderwijs in hun strijd tegen het irrationele. Blijkbaar heeft het irrationele invloed heeft op talrijke jongeren, die zich moeilijk kunnen oriënteren in onze maatschappij. We konden zelfs een indrukwekkende demonstratie van “spiritisme” bijwonen. …
Vincent Decroly (ex-parlementair) en Geoffrey Geuens (Universiteit van Luik) brachten, eveneens voor een ruim publiek, kritische bemerkingen bij het begrip “burgerzin” (citoyenneté). Een gevoelig onderwerp: soms is het moeilijk zijn eigen eerlijke visie op bepaalde zaken in vraag te stellen.
Stéphane Desgain (11-11-11) behandelde de problematiek van het water op onze planeet. Een bijzonder acuut probleem voor de derde wereld, dat ons voor onze verantwoordelijkheid plaatst.
In het debat over het Bolognadecreet (de uniformisering op Europees niveau van de cursussen in het hoger onderwijs) vestigden Renaud Maes (voorzitter van de FEF) en Ruben Ramboer (VUB), de aandacht op de fundamentele inzet van deze hervorming. Jammer genoeg stuurde ex-minister Dupuis, die nochtans zes maand vooraf toegezegd had, haar kat.
Hoe behandel je de Noord-Zuidverhouding in het basisonderwijs? Hierover hadden we twee parallele werkgroepen. Met Jean-Pierre Griez van “Le Coron” in het Frans. Met de animatoren van “Baobab-Wereldklas” en “De Wereldschool” in het Nederlands die o.a. hun inleefatelier voorstelden.
Ook speciaal voor onderwijzers deelde Tjen Mampaey zijn ervaringen over “creatieve projecten in het lager onderwijs”, die hij ook beschrijft in zijn boek “Is ’t al tijd, meester?”.
Michel Staszewski van Cgé (Changement pour l’Egalité) animeerde een workshop over de politieke consequenties van je pedagogische keuze.
Marcel Crahay (professor aan de Universiteit van Luik en van Genève) liet ons kennis maken met het Scandinavische schoolmodel. Men behaalt er over het algemeen goede resultaten, zowel wat het niveau betreft, als in de strijd tegen de mislukkingen en de schoolse ongelijkheid.
Mark Vandepitte animeerde, tot grote tevredenheid van de deelnemers, twee workshops. Als Cuba-specialist en reisleider van de OVDS-studiereis naar Cuba tijdens de Paasvakante, was hij de geknipte persoon om ons het Cubaans onderwijs voor te stellen. Als auteur van “De kloof en de uitweg” schetste hij een kritisch beeld van de “ontwikkelingssamenwerking” en bracht hij leerrijke inzichten bij over de Noord-Zuid-verhoudingen.
De workshop rond de “herwaardering van het beroeps en technisch onderwijs” was één van de meest interactieve, dank zij de voorzitter die er in slaagde alle deelnemers aan het debat te laten deelnemen. Tino Delabie had in een inleiding gepleit voor een lange gemeenschappelijke stam waarin het beste van de huidige onderwijsvormen wordt samen gebracht.
Debat was er ook in de werkgroep rond “gelijke onderwijskansen en sociale ongelijkheid” waar Ides Nicaise (KUL-HIVA) en Dirk Baeyens (Don Bosco Hoboken) voor de inleiding zorgden.
Een bijzonder dankwoord gaat naar Ludo Merckx en Anne Vanquathem, leerkrachten van de methodeschool “De Buurt” die in extremis instonden voor een workshop rond de vraag “leerlinggericht of leerkrachtgestuurd onderwijs (ter vervanging van de workshop “Een brede kijk op kunsteducatie” die door onvoorziene omstandigheden niet kon doorgaan).
Een positief bilan
De meeste deelnemers waren zeer tevreden, zowel over het geheel als over de verschillende workshops. Dat verheugt ons, zelfs als we hier of daar een valse noot niet konden vermijden. We geraakten bvb. niet binnen in het Europees parlement, zoals voorzien was. Enkele deelnemers aan de Matongéwandeling werden aan het onthaal “vergeten”. Misschien waren er nog andere foutjes? We excuseren ons en we beloven alvast dat we dit in de toekomst zullen voorkomen.
Ook de speech van Nico Hirtt – voorgelezen door schrijver dezes, omdat Nico in Londen weerhouden was voor het Europees Sociaal Forum en slechts ’s avonds kon aanwezig zijn – werd bijzonder geapprecieerd. Tijdens de pauzes kon men een tiental infostands bezoeken.
Na de vriendschapsmaaltijd eindigde de dag met een apotheose: de conferentie van Albert Jacquard over het thema:”Welke school hebben wij nodig?” .Binnen dit artikel kan ik de conferentie niet samenvatten, maar toch kan ik er niet aan weerstaan een zin van de beroemde spreker te citeren: “De leraars moeten in dienst staan van de leerlingen, het ministerie van Onderwijs moet in dienst staan van de leraars en de minister van Economie moet in dienst staan van de minister van Onderwijs”
Met de “zes uren” hadden we verschillende doelstellingen. We wilden progressieve leraars van heel het land bijeen brengen om hun ideeën, indrukken, ervaringen te delen. Tweede objectief: ervoor zorgen dat deze leraars materiaal vinden, alternatieve info, elementen die tot nadenken stemmen om hun lessen te onderbouwen. Zodanig dat hun cursussen de heersende ideologie kritisch bevragen, en kennis bijbrengen die de leerlingen niet onberoerd laat, die hen helpt om waarden te ontwikkelen als solidariteit, samenwerking, antiracisme ….Een derde doelstelling was informatie uit te wisselen en reflexie te ontwikkelen over de onderwijspolitiek van de Europese Unie, die ingaat op de wensen van het patronaat (Bologna, vermarkting) of schoolsystemen te bestuderen die er beter dan het onze in slagen kwaliteit en gelijkheid te verzoenen.
De goede opkomst, het verloop van de dag en de appreciatie die uit de evaluatieformulieren blijkt, doen ons denken dat deze doelstellingen minstens gedeeltelijk bereikt zijn. En dit dankzij al degenen die op een of andere manier bijgedragen hebben tot de organisatie: de inleiders en animatoren van de verschillende workshops natuurlijk, maar ook al degenen die een taak hebben opgenomen, goed zichtbaar of verborgen, en zonder wie dit evenement nooit zoveel succes had gekend. Onze dank gaat uit naar hen allen. Het succes spoort ons ook aan tot een heruitgave in de herfst van 2005. Dan kunnen we meteen het10-jarig bestaan van de Oproep voor een Democratische School (OVDS) vieren. Men zegge het voort!
——-
Verslagen van workshops en speechen
– Hoe de irrationaliteit bestrijden ?
– Sport en gezondheid op school
– Creatieve projecten in het lager onderwijs
– Ervaringsgericht projectonderwijs
– Meertalig onderwijs: een troef
– Het Scandinavisch onderwijs : een alternatief ?
– Opvoeden tot welke burgerzin ?
