Het onderwijs moet jongeren helpen socialiseren (leren functioneren in de samenleving) maar moet de jongeren niet laten wennen aan de fundamentele onrechtvaardigheden. Het onderwijs kan bijdragen tot de persoonlijke ontplooiing maar moet vooral ook een hefboom zijn voor sociale emancipatie. Het bovenstaande onderschrijf ik ten volle, schrijft Ludo Merckx, onderwijzer van "De Buurt", een ervaringsgerichte lagere school in Gent.

Vandaag terug naar school, het begin van wat op vele vlakken een hete herfst zal worden. Ook voor Pascal Smet, de nieuwe minister van Onderwijs (SP.A). JAN MASSCHELEIN en zeven andere pedagogen hopen dat het uiterst competitieve en outputgerichte beleid van voorganger Frank Vandenbroucke bijgestuurd wordt.

Het Hoger Instituut voor de Arbeid in Leuven HIVA) berekende reeds meermaals hoeveel een jaar onderwijs de ouders kost. De jongste cijfers dateren van...

In het verkiezingsprogramma van Groen! (Vlaamse verkiezingen, 7 juni 2009) wordt veel aandacht besteed aan onderwijs. Een van de blikvangers is het pleidooi voor de "onthaaste basisschool". Groen! stelt voor om in de volgende legislatuur in elke provincie minstens 2 proefprojecten "onthaaste school" op te richten.

In het (elektronisch) tijdschrift www.brusselsstudies.be verscheen begin 2009 een studie over het (leerplicht)onderwijs in Brussel. De auteurs zijn de VUB-professoren Rudi Janssens en Piet Van de Craen en Donat Carlier, secretaris van de Franstalige "Commission consultative Formation Emploi Enseignement" (CCFEE) van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Het artikel bestaat uit drie delen: vaststellingen, vragen en beleidsvoorstellen.

Leerlingen in zogenaamde concentratiescholen beginnen doorgaans aan het lager onderwijs met een achterstand voor wiskunde, technisch lezen en spelling. Hoewel het moeilijk blijkt om die achterstand tijdens de eerste twee leerjaren weg te werken, slagen veel concentratiescholen er wel in minstens evenveel vooruitgang te boeken als ‘witte’ scholen. Dat blijkt uit een onderzoek van Jean Pierre Verhaeghe en Jan Van Damme van het Centrum voor Onderwijseffectiviteit en –evaluatie van de K.U.Leuven.

Het aantal jongeren dat het Vlaamse leerplichtonderwijs verlaat zonder diploma of getuigschrift, stijgt de jongste jaren systematisch. In 1999 verliet ongeveer 12,3 procent van de leerlingen de school zonder kwalificatie. In 2006 ging het om 14,5 procent. Dat blijkt uit een onderzoek van het Steunpunt Studie- en Schoolloopbanen, in opdracht van de Vlaamse overheid.

Op 14 mei 2009 organiseerde School+ in Leuven een studienamiddag rond het thema "Hervorming van het secundair onderwijs: een mijlpaal in de democratisering?". Georges Monard kwam er de "blauwdruk" voor de hervorming van het secundair onderwijs voorstellen die een werkgroep onder zijn leiding gedurende een jaar, sinds april 2008, heeft uitgewerkt. Idès Nicaise, professor van het HIVA-KUL en auteur van o.a. "Gelijke kansen op school: het kan! " (uitgeverij Plantyn) toetste af of de voorgestelde hervorming gelijke kansen in het onderwijs bevordert. Andere sprekers waren Patrick Weyn (directeur Provinciaal Onderwijs Vlaanderen en voorzitter van de commissie "hervorming secundair onderwijs" binnen de Vlaamse Onderwijsraad), Ludo De Caluwé (voorzitter van StAM, Studiegroep Authentieke Middenscholen), Chris Rossenbacker (directrice KA Schaarbeek). Het verslag dat hier volgt is van de hand van Marc Maes, coördinator van Boco (Brussels Overleg- en Coördinatiecentrum van GO!)

De dag na de verkiezingen van 7 juni 2009 kreeg informateur Kris Peeters van de topverantwoordelijken van de Vlaamse Administratie (de Vlaamse "ministeries") een dik pak documenten. Deze "Bijdrage Vlaamse administratie aan het regeerprogramma van de aantredende Vlaamse Regering" bestaat uit 15 onderdelen: een globale omgevingsanalyse, een globaal financieel kader en 13 "beleidsdomeinspecifieke" bijdragen. De bijdrage voor het beleidsdomein "onderwijs en vorming" telt 114 bladzijden en werd opgesteld door verantwoordelijken van het Departement Onderwijs en Vorming.

Het Vlaams regeerakkoord 2004-2009 stipuleerde: “Vlaanderen moet verder evolueren naar een ondernemende, innoverende, lerende en creatieve samenleving.” Meer ondernemen was dus een topprioriteit voor de coalitie van CD&V-NVA, Open VLD en Spa-Spirit.

Is er tussen 2004 en 2009 meer geld geïnvesteerd in ons onderwijs? In het Vlaams onderwijs? In het Franstalig onderwijs? Als sluitstuk van zijn 10-puntenprogramma vraagt Ovds dat het onderwijsbudget in ons land minstens 7% van het bbp (bruto binnenlands product) zou bedragen.

Strikte, duidelijke en samenhangende didactische programma’s. Een grote pedagogische vrijheid voor de leerkrachten, op voorwarde dat de vooropgezette gemeenschappelijke doelen worden bereikt. Een gecentraliseerde evaluatie, niet in dienst van de concurrentie tussen de verschillende onderwijsinstellingen, maar om te werken aan de ongelijkheden tussen de resultaten van de leerlingen.

Het derde punt van het 10-puntenprogramma van Ovds spreekt zich uit voor een andere aanpak van het inschrijvingsbeleid in de scholen. Het individuele recht van de ouders om een school voor hun kind te kiezen (de vrije schoolkeuze) is ondergeschikt aan de noodzaak om voor alle kinderen een school te vinden die gemakkelijk toegankelijk is (te voet, met de fiets of met openbaar vervoer of de schoolbus) en waar een sociale mix gegarandeerd is.

Eén van de peilers in het 10 - puntenprogramma van Ovds is een gemeenschappelijke basisvorming tot 16 jaar (dit komt overeen met het 4de jaar in het secundair onderwijs). Tot die leeftijd zou iedereen hetzelfde onderwijs moeten genieten, zonder allerhande specialisaties.