Pedagogie

Als ze klasafgevaardigde zijn of meedoen aan een actie op school in het kader van meer burgerschap, zijn jongeren dan bezig met de democratie te ontdekken of te ontwikkelen? Dat is verre van zeker. Wat ieder van ons verstaat onder democratische participatie dekt heel verschillende en soms diametraal tegenovergestelde realiteiten.

- 1888. Geboorte in Oekraïne tijdens het bewind van tsaar Alexander III. Arbeiderszoon. - 1905. Onderwijzer op 17 jaar, hij onderwijst Russisch. Hij laat zich...

Een Russische onderwijzer begon 83 jaar geleden met een project dat op het eerste zicht op een school voor gestraften leek. Anton Makarenko wilde de kinderen socialiseren die de maatschappij tot de gevangenis of de straat veroordeelde. Hoe? Door handenarbeid en schoolse arbeid. Honderden delinkwente kinderen, wezen van de burgeroorlog, werden hem vanaf 1920 toevertrouwd. In de Oekraïne leidde hij zijn centrum, “kolonie Gorki”. Waarom spreekt men tot op vandaag met respect over deze man die van zijn leerlingen een militaire discipline eiste? Makarenko was een enthousiaste, rechtvaardige, vrolijke pedagoog, eerder veeleisend dan hard. Hij wou “elk menselijk wezen vanuit een optimistische visie benaderen, op het gevaar af zich te vergissen”. Zo vroeg hij de kinderen om mee te werken aan de organisatie van de school en hij luisterde naar hen. Zijn leerlingen hadden vlug begrepen dat zij geluk hadden hem te ontmoeten. Een domein dat een puinhoop was herschiepen ze in een plaats waar ze konden verblijven, werken en studeren. De gronden rond het domein maakten ze vruchtbaar. De meeste van deze meisjes en jongens zijn werkzame en sociale Sovjetburgers geworden. De “kolonie Gorki” en later de “commune Dzerjinski” zijn uitgegroeid tot modellen en inspiratiebron voor de oprichters van actieve scholen.