Thema's

Danny Wildemeersch is gewoon hoogleraar aan de KU Leuven. Hij doceert er onder meer interculturele pedagogiek. Volgens Danny Wildemeersch is marktlogica hinderpaal voor sociale mix in onderwijs. Hij schreef onderstaand artikel "De school als marktplaats" (De Morgen, 10 februari 2011) als reactie op de uitspraken van Mieke Van Hecke dat het GOK-beleid mislukt is om de sociale mix in de scholen te verbeteren.

De inspanningen van het onderwijsbeleid om concentratiescholen weg te werken, hebben niets opgeleverd, het Gok-beleid werkt niet. Dat zeggen althans Mieke Van Hecke van het katholieke onderwijs en Raymonda Verdyck van het GO!. Volgens Van Hecke dienen we ons dan ook de vraag te stellen of vechten tegen concentratiescholen überhaupt nog wel zin heeft.

Beste leerkracht, Vanaf 1 september 2010 zijn de nieuwe vakoverschrijdende eindtermen en ontwikkelingsdoelstellingen voor het secundair onderwijs in werking getreden. De geactualiseerde eindtermen bieden een brede waaier aan thema’s voor relevante basisvorming. Leerlingen zouden zich daarin moeten kunnen verdiepen en kritische kennis en inzichten verwerven om de wereld beter te leren begrijpen en als toekomstige burger mee te werken aan een sociaal rechtvaardige en duurzame samenleving. Eén van de zeven contexten is de sociaaleconomische context, waar er aandacht gevraagd wordt voor sociale zaken, fiscaliteit, welzijn en welvaart, consumptie, economie, arbeidsmarkt, budgetbeheer, armoede en sociaal overleg.

Het jongste rapport (november 2010) van het onderzoekscentrum Innocenti van de VN-kinderrechtenorganisatie UNICEF vergelijkt 24 welvarende OESO-landen. België blijkt het land met de grootste ongelijkheid in het onderwijs.

Het "Plantijntje", een lagere school van het Gemeenschapsonderwijs in Borgerhout, is het schooljaar op een bijzondere manier gestart. De kinderen uit de onthaalklassen anderstalige nieuwkomers ontdekken dit jaar namelijk een nieuwe manier van leren: de Worldwide Virtual Carrousel. Een methode die draait rond ict en theater. Op deze manier wil men de anderstalige leerlingen spontaan Nederlands doen spreken.

Je kan er moeilijk naast kijken: de nota rond de hervorming van het secundair onderwijs puilt uit van de “competenties”. Minister Smet kiest resoluut voor “competentie-ontwikkelend onderwijs”. Sleutelcompetenties, persoonlijke competenties, sociale competenties, beroepscompetenties, wetenschappelijke competenties … De oriënteringsnota “Mensen doen schitteren” is in hoge mate schatplichtig aan de documenten van de Europese Unie over “competenties”. De lijst van “sleutelcompetenties voor een leven lang leren” die de Europese Commissie eind 2006 opstelde, wordt in bijlage overgenomen, de niveaudescriptoren van de Vlaamse kwalificatiestructuur, geënt op het Europees kwali-ficatiekader (EQF) eveneens. “We maken deze keuze niet alleen omwille van sociale en economische motieven, maar ook en vooral vanuit ontwikkelingspsychologische en onderwijskundige argumenten”, schrijft de minister. In de documenten van de Europese Commissie rijmt “competenties” nochtans op competitiviteit van de ondernemingen.

Het Decreet betreffende de Kwalificatiestructuur werd op 30 april goedgekeurd door het Vlaams Parlement en trad in werking op 1 september 2009. De Vlaamse kwalificatiestructuur (VKS) is gebaseerd op het Europees kwalificatieraamwerk (EQF). De VKS kan verregaande gevolgen hebben voor de opleidingenstructuur van het Vlaams onderwijs. Zo wordt de oriëntatienota over de hervorming van het Secundair Onderwijs opgehangen aan de Vlaamse Kwalificatiestructuur. In onderstaand artikel brengt Willy Vermorgen een uitgebreide schets van de Vlaamse kwalificatiestructuur en van enkele problemen en oplossingen.

Danny Wildemeersch is pedagoog aan de KU Leuven, en met de co-auteurs van deze bijdrage, Jan Masschelein, Maarten Simons en Joke Vandenabeele, verbonden aan het Laboratorium voor Educatie en Samenleving. Het vastgestelde gebrek bij jongeren in het onderwijs voor politiek en democratie (De Morgen, 22 november 2010) heeft te maken met de wijze waarop tegenwoordig de school wordt vormgegeven, zegt een viertal pedagogen van de KU Leuven.

Het onderwijs is een institutie die kennis en kunde dient te verspreiden met als doel jongeren op te leiden tot kritische burgers. Maar in deze tijd, waarin de zorg voor maatschappelijke veiligheid bovenaan de publieke en politieke agenda staat, lijkt ook het onderwijs niet te ontsnappen aan het veiligheidsparadigma. Philippe Schmetz, die dit dossier samenstelde, weigert mee te gaan in het paranoïde discours over onveiligheid en vraagt zich af waarom onze politici steeds meer kiezen voor repressie en nultolerantie. Kan sociale vooruitgang en degelijk onderwijs een oplossing bieden die verder reikt?

Het onveiligheidsgevoel dat onze samenleving al een geruime tijd in zijn greep houdt, lijkt nu ook door te dringen tot in de scholen. In dit artikel wil de auteur enkele vragen stellen bij het veiligheidsbeleid dat nu maar al te vaak naar voor wordt geschoven als oplossing voor het probleem. Niet om de ogen te sluiten voor crimineel gedrag, noch voor de gevolgen ervan. Leren is niet mogelijk in een gewelddadige omgeving en geweld kan succesvol worden tegengegaan d.m.v. discipline en gezag.