Wat leer je op school ?

Dat ongeveer twee derde van de leerlingen in het Nederlandstalig onderwijs in Brussel geen Nederlands spreekt buiten de schoolmuren, heeft allerlei gevolgen van organisatorische, sociaalpsychologische en natuurlijk ook didactische aard. Aangezien het Nederlandstalig onderwijs zich uitsluitend op moedertaalsprekers van het Nederlands richt, staan leerlingen die die instructietaal (nog) niet beheersen voor een enorme leeruitdaging. De vraag rijst welke effecten die situatie heeft op hun schoolse prestaties.

In het tweede punt van zijn 10-puntenprogramma voor de hervorming van het leerplichtonderwijs in België spreekt de Oproep voor een democratische school (Ovds) zich uit voor een “algemene en polytechnische vorming voor alle jongeren”. Waar de doelstelling van “algemene vorming” meestal goed wordt begrepen, zeker door diegenen die onze filosofische visie op het onderwijs kennen – de plaats waar men de bagage verwerft om de wereld te kunnen begrijpen om hem te veranderen – zijn er meer vragen over de precieze betekenis van de “polytechnische vorming” en de motieven die er aan de grondslag van liggen. Temeer daar ons 10-puntenprogramma zich over dit thema beperkt tot de vraag “dat iedereen een initiatie krijgt in de technologieën van de productie en het dagelijkse leven (ICT, gezondheid, elektriciteit, landbouw, industrie …)”

Vanaf 1 september 2010 treden nieuwe vakoverschrijdende eindtermen en ontwikkelingsdoelen voor het secundair onderwijs in voege. Deze werden nog onder de vorige minister van onderwijs Frank Vandenbroucke goedgekeurd (Besluit Vlaamse Regering, BS 3 juli 2009). De scholen zijn op zoek naar geschikt didactisch materiaal om deze lessen vorm te geven. KBC ziet het gat in de markt en biedt “gratis” lespakketten aan. Laten we de inhoud van onze lessen straks bepalen door commerciële ondernemingen als KBC en Assuralia? Een oproep aan leerkrachten en organisaties om dit terrein niet prijs te geven en een progressief alternatief op te zetten.

Op 12 januari werd één van de armste landen getroffen door een zware aardbeving. Een maand later is de exacte dodentol nog steeds niet gekend. Vast staat dat het cijfer de kwart miljoen, zo niet overschrijdt, dan toch in elk geval nadert. Overlevenden wachten nu in tentenkampen angstig de komst van het regenseizoen af, volledig overgeleverd aan de goodwill van de internationale hulp. Onmiddellijk na de ramp schoot de wereld wakker: regeringen en NGO’s zonden reddingsploegen, medische hulp en voedselhulp, en de gewone burger zamelt geld in. Jouw school was ongetwijfeld ook al het toneel van “hongermaaltijden” ,“rijsttafels” of “eetfestijnen”, van “pannenkoekenslag”, “wafelenbak” of “snoepbrochettes”... Van de kleinste ukkie tot de meest slungelachtige puberbink: ze halen het beste uit zichzelf boven om het cijfer op de cheque te verdubbelen.

In het februarinummer van EOS, maandblad over wetenschap, verschijnt een interview met Marc Vermeersch. Het artikel is van de hand van Peter Dupont. Deze spaart zijn lof niet voor het werk van de auteur van "Jagers en verzamelaars".

Een groep van leraren, opvoeders en studenten volgt Frans De Maegd (1) voor een wandeling langs de "hauts lieux" van de revolutie van 1830 in België. Even vergezelt ons een nationale regenbui.

In een door communautaire twisten verscheurd land met zijn strak omlijnde taalwetten, die ook hun stempel drukken op de organisatie van het onderwijs en taalonderricht, was het tot voor kort enigszins vermetel een discussie op gang te brengen over meertalig onderwijs. Wat de praktische vreemdetalenkennis betreft, genoot Vlaanderen decennia lang een uitstekende reputatie. Dit zou o.m. te maken hebben met het feit dat het Nederlands een vrij kleine taalgemeenschap is en dus sterk onderhevig is aan de invloed van meer “dominante” talen. Toch lijkt het de laatste jaren met de vreemdetalenkennis bij de Vlaamse scholieren bergaf te gaan. In Wallonië daarentegen, waar het vreemdetalenonderricht als ronduit erbarmelijk werd geduid, ziet men een eerder opwaartse trend.

Sinds de jaren tachtig organiseert Foyer (1) in enkele Brusselse scholen een parallel curriculum voor leerlingen van Spaanse, Italiaanse en Turkse origine. Leerlingen die één van deze talen als thuistaal hebben, krijgen een deel van het curriculum in die taal aangeboden. Sofie Jonckheere en Patrizia Civetta, medewerksters van de Foyer, brachten op 20 oktober tijdens de “zes uren voor de democratische school” een enthousiasmerend verhaal over deze ervaringen van “onderwijs in eigen taal en cultuur”.

Op 20 oktober gaf Frans De Maegd tekst en uitleg bij een (in het onderwijs) relatief weinig belicht aspect van de tijd van Keizer Karel: de Geuzenopstand tegen de Spaanse overheersing en het absolutisme. Hij deed dat tijdens een educatieve wandeling in het kader van de "zes uren voor de democratische school".

In De Standaard ontspon zich de voorbije maand augustus een debat over de verhouding tussen evolutieleer en creationisme in het onderwijs. Begin juli vroeg Luc Van den Brande (CD&V) om de stemming over een rapport van de Raad van Europa uit te stellen. Dit rapport verwijst het creationisme resoluut naar de prullenmand en bestempelt het zelfs als een gevaar voor de mensenrechten. Van den Brande stelde “...geen ruimte laten voor hen die geloven in een Schepper ...is te kort doen aan levensbeschouwingen die daarop steunen...”. De vraag is natuurlijk waar en wanneer die ruimte geboden moet worden.