Tijdens een tweetalig colloquium op 22 april 2023 in Leuven lanceerde Ovds-Aped een burgerinitiatief “Een plaats in een goede school voor elk kind”. Twee jaar later hebben we vooral langs Franstalige kant grote stappen vooruit gezet. Op zaterdag 27 september 2025 organiseert het collectief “Une école pour chaque élève” in Charleroi een grote conferentie
“Een plaats in een goede school voor elk kind”, een argumentatie, een voorstel en een oproep
Ovds-Aped (Oproep voor een democratische school – Appel pour une école démocratique) ijvert voor een ander inschrijvingsbeleid met als objectief de sociale mix in alle scholen te bevorderen. We hebben een argumentatie ontwikkeld waarom sociale segregatie nefast is, vanuit de optiek van “samen leven”, gelijke kansen en een algemene verhoging van de onderwijskwaliteit.
We hebben een voorstel ontwikkeld voor een andere inschrijvingsprocedure. Aan ouders met een kind dat voor het eerst naar school gaat wordt vanuit de overheid een plaats aangeboden. In een school die vlot bereikbaar (dus in een kleuter- of lagere school dichtbij de woonplaats; niet noodzakelijk de dichtstbijzijnde school) en sociaal gemengd is. De ouders kunnen de voorgestelde school aanvaarden of weigeren. In het eerste geval zijn ze zeker van een plaats. In het tweede geval kunnen ze zelf een school voorstellen of op zoek gaan naar een school van hun keuze, die zal worden toegekend indien er nog plaats is. Het voorstel omvat een tijdslijn met concrete procedures en begeleidende maatregelen maar laat nog ruimte om in een latere fase meer gedetailleerd uitgewerkt te worden als voorstel van decreet.
Om de krachtlijnen van een ander inschrijvingsbeleid te ondersteunen werd in 2023 een oproep “Een plaats in een goede school voor elk kind” gelanceerd. Op een tweetalig colloquium in Leuven (22 april 2023) werd dit initiatief toegelicht en bediscussieerd. De oproep werd inmiddels ondertekend door ongeveer 700 personen, waaronder heel wat prominente onderwijsactoren. Het moet gezegd dat ons initiatief tot nog toe een groter succes kende aan Franstalige dan aan Vlaamse kant.
Het collectief “Une place pour chaque élève”
Sinds september 2024 is aan Franstalige kant, na maanden overleg met meerdere organisaties, een gezamenlijk “collectief” opgestart onder de naam “Une place pour chaque élève” (Een plaats voor elke leerling). De reeds bestaande Oproep wordt overgenomen. Het collectief begon met een website www.uneplace.be die geleidelijk zal worden gevoed met inhoudelijke teksten en nieuws over initiatieven.
De leden van het collectief zijn, behalve Aped (Ovds), vooreerst de drie grote (Franstalige) onderwijsvakbonden: CGSP-Enseignement (ACOD), CSC-Enseignement (ACV), SETCA-SEL (socialistische vakbond in het vrij onderwijs). Verder de belangrijkste pedagogische bewegingen: CGé (Changement pour l’Égalité), CEMEA (Centres d’entraînement aux Méthodes d’Éducation Active), Éducation Populaire (Freinet-pedagogie). Ook de Ligue des Droits de l’Enfant is van de partij. Het collectief kan ook rekenen op de actieve medewerking van meerdere eminente onderzoekers zoals de professoren Bernard Delvaux, Marc Demeuse, Marcel Crahay, Ghislain Magerotte.
Het eerste objectief van het collectief is de promotie van het idee om aan ouders een sociaal gemengde school voor hun kind aan te bieden. Een delegatie van het collectief is dit voorstel gaan toelichten op het kabinet van minister van Onderwijs Glatigny. Het project is ook al voorgesteld aan de parlementaire fracties van Ecolo, Les Engagés en de PS, een ontmoeting met de PTB is gepland. De MR-fractie is ook gecontacteerd, maar heeft nog niet gereageerd.
Consensusconferentie op 27 september
Het collectief werkt nu aan de organisatie van een “consensusconferentie” op 27 september in Charleroi.
Deskundigen zullen er in de voormiddag feiten en analyses presenteren die ons voorstel belichten en ondersteunen. Om zoveel mogelijk tijd te laten voor vragen en debat tijdens de conferentie, zullen de experts hun bijdrage vooraf opnemen zodat de deelnemers deze video’s vooraf kunnen bekijken (via de website www.uneplace.be ). Tijdens de conferentie zullen de experten een samenvatting van hun analyses brengen. Zij zullen ook antwoorden op vragen van de aanwezigen.
Hier volgen de namen van de deskundigen die reeds hun steun voor deze conferentie hebben toegezegd en de (voorlopige) titel van hun bijdrage:
– Ongelijkheid, segregatie, de schoolmarkt: Belgische realiteit en internationale vergelijkingen, door Julien Danhier, ULB-socioloog.
– Hoe segregatie onderwijsongelijkheid voedt, door Georges Felouzis, Universiteit van Genève.
– Werken in een getto… Getuigenissen van leerkrachten.
– Sociale mix en gelijke macht, door Bernard Delvaux, socioloog, UCL.
– Een kritische blik op het inschrijvingsbeleid, door Marc Demeuse, UMons
– Een plaats voor elke leerling: wat ons collectief voorstelt, door Nico Hirtt, Aped-Ovds
– Voorwaarden voor het welslagen van sociale mix: presentaties door Nicolas Go (filosoof en hoogleraar onderwijs aan de Universiteit van Rennes 2), Marie Bocquillon (lerarenopleiding UMons) en Ghislain Magerotte (UMons).
In de namiddag debatteren de deelnemers in werkgroepen om vragen te beantwoorden als: “Is een sociale mix op school wenselijk?”, “Is het voorgestelde initiatief van die aard dat het de sociale segregatie effectief zal verminderen?” , “Onder welke voorwaarden zal een sociale mix een positieve impact hebben?”.De deelnemers proberen tot een gemeenschappelijk standpunt (“consensus”) te komen over een aantal specifieke kwesties. Een jury, bestaande uit ouders, leerkrachten (van de verschillende niveaus en onderwijsnetten), directeurs, leerlingen, zal zich ook buigen over het voorstel en aan de hand van de analyses een oordeel vellen op de gestelde vragen. Deze jury zal, na de conferentie, mede op basis van de werkzaamheden in de verschillende groepen, een gedetailleerd verslag opstellen.
De jury wordt samengesteld uit deelnemers die vooraf, bij de inschrijving, laten weten dat ze bereid zijn in de jury te zetelen. De jury wordt bij lottrekking samengesteld, maar er zal over gewaakt worden dat de verschillende geledingen (ouders, leerkrachten, directeurs, leerlingen, experten …) vertegenwoordigd zijn. Voorzitter van de jury is professor Jean-Pascal Van Yperseele (UCL).
Vlaamse deelnemers welkom
De conferentie in Charleroi is een initiatief van het collectief “Une place pour chaque élève” waar Aped (Appel pour une école démocratique) een actieve rol speelt. De conferenties en discussies in de voormiddag zullen doorgaan in het Frans. Wij zorgen echter voor een professionele simultaanvertaling naar het Nederlands. In de namiddag zal er ook een Nederlandstalige discussiegroep gevormd worden. Je kan dus kiezen om deel te nemen aan een Franstalige of Nederlandstalige werkgroep. Met de deelnemers in de Nederlandstalige groep zouden we ter plaatse een korte rondvraag willen doen om te peilen naar hun interesse en bereidheid om langs Vlaamse kant mee te werken aan de ontwikkeling van een Vlaamse vleugel van een collectief “Een plaats voor elke leerling”.
Nico Hirtt
Informatie en mogelijkheid tot inschrijven (deelname in de onkosten: 10 euro; gratis voor studenten) voor de “consensusconferentie” op 27 september in Charleroi: www.uneplace.be
Als je geïnteresseerd bent om dit initiatief langs Vlaamse kant te ontwikkelen, vragen we je een mail te sturen naar ovds@democratischeschool.org
Consensusconferentie 27 september
Sociale mix in alle scholen. Waarom en hoe?
Zaterdag 27 september, van 10u tot 16u30
Campus UCharleroi, gebouw “Maçonnerie”, Boulevard Solvay, 31, 6000 Charleroi
Vooraf kun je de video’s van experts bekijken (via de website van het collectief: www.uneplace.be)
Programma:
9u. Onthaal (infostands, koffie)
10u. Conferenties deskundigen en discussie met het publiek
12u30. Broodjeslunch
13u30. Diverse werkgroepen en een jury buigen zich rond vragen (over wenselijkheid, haalbaarheid, randvoorwaarden om tot een voldragen voorstel te komen) om tot consensus te komen
16u30. Vriendschapsdrink
Informatie en inschrijving: www.uneplace.be
LEES OOK: Is een sociale mix wenselijk? Haalbaar? Weerlegging van tegenargumenten.
