Een jaar geleden publiceerde Ovds (Oproep voor een democratische school) de resultaten van een enquête onder Vlaamse en Franstalige leerkrachten rond het “niveau van het onderwijs”. 81% van de Vlaamse en 65% van de Franstalige leerkrachten verklaarden zich akkoord met de stelling dat het niveau daalt. Hoewel uit de antwoorden op de vele vragen van de enquête en uit de vele getuigenissen een genuanceerd beeld te voorschijn kwam, bleven sommigen er op wijzen dat het subjectief aanvoelen van leerkrachten nog geen onomstotelijk bewijs vormt voor de daling van de kwaliteit van het onderwijs.
Met dit dossier willen we daarom een beetje dieper graven met objectieve feiten en solide theoretische analyses. Zonder gemeenplaatsen of taboes.
Tino Delabie opent dit dossier met een samenvatting van de resultaten van een aantal Belgische en internationale onderzoeken. De cijfers wijzen in het algemeen op een achteruitgang van het onderwijsniveau op vele domeinen in ons land en in onze buurlanden sinds minstens twee decennia. Lees: Daling niveau: mythe of realiteit?
Olivier Mottint neemt ons mee door de complexe doolhof van materiële factoren – zowel intern als extern aan het onderwijs – en de vele culturele en pedagogische ontwikkelingen die deze negatieve trend verklaren. Lees: Daling niveau, hoe is het zo ver kunnen komen?
Nico Hirtt vraagt zich af waarom het discours over de “daling van het niveau” en “het verlagen van de eisen” in het onderwijs meer overheerst in de politieke sferen van rechts dan van links. Hij stelt dat links er verkeerd aan doet deze strijd aan rechts over te laten. Lees: Het niveau, een reactionair concept?
Verder neemt hij ons mee op een fictieve reis naar het – volgens Ovds – ideale onderwijsland. Wat zijn de voorwaarden voor een ambitieuzer onderwijsniveau voor alle jongeren? Lees: Voorwaarden voor een ambitieuzer onderwijs.
Daarna geven we het woord aan drie externe eminente onderwijsdeskundigen: de Franse pedagoog Philippe Meirieu, Anne Morelli, historica en specialist in geschiedenisonderwijs, Johan De Wilde, docent en onderzoeker lerarenopleiding van Hogeschool Odisee. Lees:
Het niveau. Van wie? Van wat? (Philippe Meirieu)
Wat als nostalgie ons kan helpen om het onderwijs van morgen te bouwen? (Anne Morelli)
Wat is de logica achter de daling van de onderwijskwaliteit? (Johan De Wilde)
Met dit dossier sluiten we het debat rond het “niveau van het onderwijs” zeker niet af. Integendeel. We nodigen onze lezers uit de bijdragen kritisch te beoordelen en eventueel in de pen te kruipen met aanvullingen of alternatieve standpunten. Op onze website www.democratischeschool.org (en eventueel in volgende edities van “De democratische school”) voorzien we ruimte voor debat.
Cécile Gorré
Dit dossier verscheen eerder in “De democratische school”, nr. 99, september 2024. Je kan dit dossier downloaden: De democratische school 99 september 2024
Je kan een abonnement nemen op ons driemaandelijks tijdschrift “De democratische school” (en eventueel lid worden van Ovds) via deze link.
