Tijdens de zomervakantie namen meer dan 11.000 leerlingen deel aan zomerklassen. Een toename ten opzichte van 2020 toen 7500 leerlingen zich inschreven. De zomerscholen werden georganiseerd door gemeenten of door lagere of secundaire scholen. Gedurende tien dagen kregen de jongeren de gelegenheid hun schoolse kennis bij te schaven of op te frissen en te genieten van allerlei ludieke, sportieve of culturele activiteiten. Hieronder lees je hoe het er aan toe ging op de zomerscholen die Keerpunt Secundaire Freinetscholen organiseerde.
Keerpunt Secundaire Freinetscholen is een nieuwe school, die nu begint aan het derde jaar. Nog in volle opbouw dus. We hebben vestigingen in Gent, Geraardsbergen, Oudenaarde, Waasland, Houthalen, Hasselt, Vorst en Molenbeek. In de laatste vier organiseerden we zomerscholen.
Ook vorige zomer organiseerden we al activiteiten. Toen was het nogal informeel: we stuurden een berichtje via onze whatsapp groep van de leerlingen met een programmaatje en ze kwamen als ze daar zin in hadden. Deze keer moest het wat formeler, omwille van de subsidie, maar het concept bleef hetzelfde.
Pedagogie van het werk
We zetten echt in op de pedagogie van het werk, vanuit de Freinetvisie van Keerpunt. De activiteiten waren dus dikwijls functioneel. Een greep uit afgelopen zomer:
-Het organiseren van de lokalen: kapotte stoelen herstellen, kasten in elkaar zetten door het plan juist te volgen (techniek en levende wiskunde), muurschilderingen maken in nieuwe klaslokalen.
-In ateliers expressie voorwerpen maken, zoals postkaarten drukken en drinkbussen decoreren, die dan verkocht worden voor de klaskas. Die laatste is trouwens een volwaardige cursus op school: ondernemerschap en economische doelstellingen komen aan bod via een actieve werking met een klaskas.
-We koken en eten elke middag, wat niet alleen bevorderlijk is voor leermomenten rond koken en gezondheid, maar ook de groepssfeer bevordert.
-ICT activiteiten: we controleren alle computers, proberen problemen op te lossen, installeren nieuw aangekomen toestellen.
-De klasagenda, die we telkens zelf samenstellen, heeft een tekening bij elke vakantie en een kaft. In een atelier rond kleuren en collages worden de ontwerpen gemaakt voor het komende schooljaar. Nadien zullen alle leerlingen van de hele school deze tekeningen in hun agenda kunnen bewonderen!
We willen een echte brede eerste graad waarborgen, waarin de typische vakken uit ASO, TSO en KSO daadwerkelijk aan bod komen. We maken daarvoor veel gebruik van externe workshops, wat de afgelopen jaren geen evidentie was. Tijdens de zomer halen we in: een extra focus op techniek en kunst!
Nederlands oefenen en een blik op de wereld
En ondertussen praten we veel. Nederlands is voor een groot deel van onze leerlingen in Brussel alleen een schooltaal. Buiten school spreken ze het weinig. Door onze zomerschool horen ze op zijn minst toch wekelijks Nederlands, zodat het niet te ver in het achterhoofd belandt.
Er wordt veel gesproken over de actualiteit: de overstromingen, de Olympische Spelen… Tijdens het schooljaar leidt dit tot het lezen van een aantal artikels, extra opzoekwerk, het invullen van een actua-fiche… Tijdens de zomer houden we het wat informeler, maar er passeren hierdoor toch heel wat thema’s: het klimaat, fairplay, discriminatie, waar ligt Tokyo, enz.
Voor Keerpunt hangt een zomerschool niet noodzakelijk samen met zogenaamde leerachterstand. Een zomervakantie duurt voor vele leerlingen te lang. Er zijn geen mooie reizen, jeugdkampen en uitstappen voor elke leerling weggelegd. Vele van onze leerlingen zitten thuis, dikwijls in een klein appartement, met computergames en GSM… Anderen helpen thuis met het huishouden of de zorg voor de kleintjes. Corona-maatregelen gooiden daar nog een schepje bovenop! Een aanbod op school kan dat toch even doorbreken. Daarom richtten we onze zomerschool in Molenbeek in à rato van één dag per week, de hele zomer lang.
Hebben de subsidies dan geen enkel effect gehad? Natuurlijk wel! We werden gedwongen het geheel wat meer te plannen. De vrijwilligers konden we eindelijk eens iets uitbetalen, wat in de beperkte budgetten meestal niet mogelijk is. En in onze planning zat er dus een groter budget. We konden ateliers “expressie” inrichten waarin we aanmerkelijk meer materiaal konden gebruiken. Hoe fijn is dat, een planning maken met een deftig budget! Daar hebben we wel van genoten.
Voorbereiding op een fijne start
We nodigden ook de nieuwe eerstejaars uit, zodat ze al wat aan de school konden wennen. Het gaf hen de kans met leerkrachten kennis te maken, thuis te komen in de infrastructuur en in een klein groepje kennis te maken met elkaar. En voor de wat meer gesloten leerlingen was dit ook een kans. Onze gewone klassen zijn al klein (in principe niet meer dan 15 leerlingen met een leerkracht). Ook onze vestigingen zijn overzichtelijk. Maximaal 150 leerlingen, en daar zitten we nog niet aan want we zijn nog in opbouw. Dat zorgt voor kleine samenlevingen, waarin iedereen elkaar kan kennen. Maar voor sommigen is dat zelfs nog veel. In de zomerschool waren ze met 12, en was er dus veel kans voor individuele gesprekken en begeleiding. Als begeleider hoor je soms meer in een kleinere setting. Je kan daar in de loop van het schooljaar rekening mee houden.
Wie op de zomerschool aanwezig was, zelfs de nieuwelingen, begon dit schooljaar op een andere manier: direct thuis op school, betrokken en direct bereid de anderen wegwijs te maken. De anderen, die de langere periode loskoppelden, werden door de zomerleerlingen op 1 september direct mee op sleeptouw genomen. Het was alvast een fijne start van het schooljaar!
Els Salembier
Coördinator Keerpunt Secundaire Freinetscholen
Dit artikel verscheen in “De democratische school“, september 2021.
