Een theaterstuk als aanzet voor een discussie over het M-decreet, werkt dat? Kompani Pastani toert met ‘Op maat geregeld’, een voorstelling van 1 uur die je kan programmeren op je pedagogische studiedag. Wij zagen een try-out, en spraken met Lut Vansant en Sharon Degrieck van Kompani Pastani.
Egyptiana, Gipsy voor de vrienden, is een tiener op een gewone school, een tiener met een moeilijk karakter.
“We kozen voor een kind dat in het buitengewoon onderwijs in type 3 zou vallen, kinderen met ernstige emotionele- of gedragsproblemen,” zegt Lut Vansant. “Een kind met een mentale of fysieke handicap zou ook kunnen, maar als je dat door een acteur laat naspelen ga je snel stereotyperen en stigmatiseren.”
Sharon Degrieck is zelf ook leerkracht: “Acteren is je inleven. Door de rol van Egyptiana te spelen, krijg ik zelf ook meer begrip voor haar standpunt.”
Egyptiana staat centraal, rond haar zien we een carrousel van leerkrachten, leden van het ondersteuningsnetwerk, de directeur die het allemaal nét niet aankan, allemaal gespeeld door Siri Backx, die zich met veel spelplezier op haar rollen stort. De derde acteur is Jokke Schreurs. Hij speelt de vader van Egyptiana, een man die onvoldoende Nederlands spreekt om zijn dochter te helpen. Schreurs laat vooral zijn gitaar spreken, en zorgt voor een melancholische soundtrack.
De problemen rond Egyptiana worden helemaal gebureaucratiseerd. Hulp voor een leerling kan, als alle formuliertjes maar tijdig ingevuld zijn. De begeleider vraagt: “graag enkel een crisis op maandag, dinsdag en donderdag-voor-de-middag, de andere dagen ben ik op mijn andere school.”
Sharon Degrieck zegt ons achteraf dat haar school een moeilijke eerste periode met het ondersteuningsteam kende, maar dat er gaandeweg een verstandhouding groeit. De ondersteuners zijn aanwezig in de school en tijdens de lessen.
Op maat geregeld is gebaseerd op de waargebeurde ervaringen met een leerling. Dat verhaal is nog niet afgelopen. “Ze is in een time-out geplaatst. Sindsdien is ze terug. Zowel de leerling als de leerkrachten hebben goede voornemens, maar het blijft altijd afwachten hoe het afloopt.”
De voorstelling wil ons doen nadenken, een aanzet zijn tot een gesprek. Er wordt tijdens de voorstelling dan ook geen uitgebreide argumentatie opgebouwd. Integendeel, we kijken naar enkele scenes, ervaringen van de leerkracht, de directie, maar vooral van de leerling. Zo kunnen we zelf onze genuanceerde mening vormen.
Wat daarbij helpt is dat Kompani Pastani een vrij simpele theatertaal gebruikt. De set is klein, zodat ze op elke school opgebouwd kan worden. Deurtjes gaan open en dicht, soms neigen de personages naar stereotypen. De voorstelling mikt op een breed publiek, niet enkel op de geoefende theaterkijker, al zal die zich ook niet vervelen. Er valt wat te lachen, en je kan genieten van zang en mooie muziek.
Als we toch een minpuntje mogen aanduiden: we snappen niet helemaal waarom de makers kiezen om een Roma-meisje te laten spelen door een actrice die (voor zover we kunnen uitmaken) zelf geen achtergrond heeft in dat milieu. Gelukkig blijven het potje blackface en het valse accent achterwege.
‘Op maat geregeld’ duurt ongeveer een uur. Je krijgt er een werkbundel bij, om nadien op een creatieve manier het debat voort te zetten. Boeken kan via opmaatgeregeld.wordpress.com
