“Het onderwijs is een beroep met passie. Maar gun ons ook een leven vol passie, tot op het einde!” (Virginie, lerares)
Dat leerkrachten boos en verontwaardigd zijn, was duidelijk te zien op 16 mei in Brussel. Met vele duizenden betoogden ze mee tegen de afbraak van het pensioen. Jong en oud, pas aan de loopbaan begonnen of al gepensioneerd. Franstalige leerkrachten zij aan zij met hun Nederlandstalige collega’s. Alle onderwijsvakbonden waren vertegenwoordigd. In één front trokken ze door de straten van Brussel.
Reeds meer dan 6000 leerkrachten ondertekenden de petitie tegen de afbraak van het onderwijspensioen die vijfentwintig schoolafgevaardigden van zes onderwijsvakbonden opstelden. Hieronder volgt een bloemlezing van de redenen waarom ze ondertekenen.
Contractbreuk
“De pensioenhervorming van deze regering is pure contractbreuk”, vindt Bart. ”Voor zichzelf houden de parlementairen rekening met hun zogenoemde ‘verworven rechten’, de verworven rechten van de leerkrachten worden gewoon in één pennentrek van tafel geveegd”.
Kleuterleidster Ilse is 51. “Toen ik begon, moest ik werken tot mijn 56. Daar is zomaar 11 jaar bijgekomen. In plaats van over 5 jaar met pensioen te kunnen gaan… zal ik pas binnen 16 jaar de pensioenleeftijd bereikt hebben”.
Ook Mieke is verontwaardigd: “Het kan niet dat de regering eenzijdig de arbeidsvoorwaarden wijzigt waarvoor ik bij mijn indiensttreding tekende. Als leerkracht kozen we voor een job zonder extralegale voordelen (firmawagen, groepsverzekering, maaltijdcheques, …) in ruil voor de garantie op een waardig pensioen. Als die arbeidsvoorwaarden veranderen tijdens hun loopbaan, is dat contractbreuk vanwege hun werkgever, de overheid.“
“Alle verworven rechten van leerkrachten afnemen zou hetzelfde zijn als een werknemer in de privé zijn firmawagen met tankkaart, ziekteverzekering, maaltijdcheques, ecocheques, kilometervergoeding, … afnemen zonder enige tegencompensatie. Niemand in de privé zou dit accepteren!” zegt Kurt.
Marc: “33 jaar geleden ben ik voor de overheid gaan werken onder bepaalde voorwaarden en ten nadele van betere lonen en extra legale voordelen in de privé sector. De overheid bouwt al mijn voordelen af, zonder enige vorm van compensatie. Een loopbaan is geen investering met een looptijd van 5 jaar. Ik kan ook niet terug in de tijd om andere keuzes te maken.”
Onhoudbaar zo lang te werken
“Ik sta met plezier voor de klas, maar ik ben bang dat ik het niet volhoud tot mijn 65! Laat staan 66 of 67 jaar! Terwijl mijn jonge collega’s niet voltijds aan de slag geraken. Daarom zal ik op elke betoging tegen deze onrechtvaardige maatregelen aanwezig zijn!” zegt Lin.
Valerie is een 27-jarige leerkracht in het lager onderwijs. “Ik heb zelf nog geen kinderen, maar kom elke dag pompaf thuis door de hoge verwachtingen in het onderwijs met de weinige middelen. Hoe moet ik dat volhouden tot mijn 67?”
“Ook als leerkracht praktijkvakken binnen het BSO is het onmogelijk staande te blijven op je 65 tussen jong geweld van 13- 14 jaar…” getuigt Sandra “En als we dan toch moeten staande blijven, dan wil ik op zijn minst mijn rusthuis zelf kunnen betalen en niet op de kap van mijn eigen kinderen moeten gaan leven in mijn oude dag”.
Lucrece: “Als 50+ werk ik 100% binnen het hoger onderwijs, dit betekent regelmatig een 60 uren week. In het verleden waren er pieken en dalen, op dit ogenblik zijn er enkel pieken en deadlines. Er is onvoldoende tijd om de lessen en de inhouden correct voor te bereiden, elke taak wordt met minstens 20% minder dan de reële tijd ingeschat. Dat is onhoudbaar tot 67.”
“Niemand, buiten de leerkrachten zelf, kan inschatten hoe verschrikkelijk zwaar werken in het onderwijs kan zijn”, zegt Evi. “Leerkrachten moeten de kans krijgen om helden te zijn voor onze kinderen en dat lukt niet onder de huidige omstandigheden. En helden verdienen het dat er voor hen gezorgd worden.”
Tatjana: “Mijn leerlingen geven me de energie om er elke dag weer voor te gaan, maar het lijkt alsof de overheid er alles aan doet om het me steeds wat zwaarder te maken.”
Catherina is leraar is het hoger onderwijs: “Ik sta al meer dan 35 jaar in het onderwijs, waarvan 25 in het hoger onderwijs. Het aantal studenten is jaar na jaar gestegen, samen met de taken die we opnemen: dienstverlening, onderzoek, internationalisering, kwaliteitszorg. Er is een steeds uitgebreider centraal bestuur ontstaan dat het beleid en de controle bepaalt vanuit het eigen standpunt van de diverse ‘ondersteunende’ diensten en dat geen voeling meer heeft met het onderwijs. Al deze mensen worden uit dezelfde enveloppe betaald, en dit gaat ten koste van het onderwijs en de echte kwaliteit. Vele collega’s zijn dit moe, de welzijnsenquêtes liegen er niet om. We houden dit niet vol tot 65, laat staan 67.”
Petra is leerkracht lichamelijke opvoeding: ”Ik kan niet tot mijn 67ste op een fatsoenlijke manier lichamelijke opvoeding geven.”
“Voor de klas staan en alles wat daarbij komt wordt steeds zwaarder.” zegt Dorothy. “Er komen steeds meer leerlingen met leerproblemen en/of persoonlijkheidsproblemen door het M-decreet in gewone scholen. Wij zijn niet opgeleid om met dergelijke leerlingen om te gaan, zeker niet in klasgroepen van meer dan 20 leerlingen. Dit zorgt ervoor dat leerkrachten zich stilaan uitgeknepen voelen als citroenen. Ook de toenemende administratie om toch maar bewijs genoeg te hebben tegen eventuele beroepsprocedures n.a.v. uitgereikte attesten weegt zwaar op de leerkrachten.”
Jongeren worden het zwaarst getroffen
Romy mag bijna met pensioen: “Voor de jongere generaties staat er heel wat op het spel… Ik heb veel en hard gewerkt, maar goed geleefd… de jongeren zullen nog leven om te werken”.
Toni: “Mijn pensioen is nog berekend op basis van het gemiddelde loon van de laatste vijf jaren, ik kon nog 4 diplomajaren laten meetellen en de pensioennoemer is nu nog 1/55. Op elk van die drie factoren hebben de maatregelen van deze regering een neerwaartse impact. De pensioenafbraak treft vooral de jongeren omdat zij niet van overgangsmaatregelen kunnen genieten”
“Langer werken en tegelijk een lager pensioen. Men maakt het beroep van leerkracht wel zeer onaantrekkelijk. En binnenkort klagen dat men te weinig jongeren vindt die voor het beroep willen kiezen.” Zegt Jan
“Goed onderwijs kan alleen gegeven worden door mensen die fit voor de klas kunnen staan”, vindt Bernadette. “Laat daarom de jonge mensen aan het werk en gun de wat ouderen een mooi pensioen op een leeftijd waarop er nog te genieten valt.”
Fien is een jonge leerkracht en ziet de toekomst somber in: “Ik werk dolgraag met mijn kleuters, maar ik werk nu al 10 jaar in het onderwijs en ik weet nog steeds niet wat ik volgend jaar ga moeten doen (hoewel ik vastbenoemd ben). Dit is heel vermoeiend en demotiverend! De eerste jaren van mijn loopbaan had ik vaak geen werk. Door de maatregelen zal mij dit nog eens parten spelen in mijn pensioen! Dit is echt onaanvaardbaar!! Tot mijn 60ste zie ik me nog werken, maar of ik dan nog de verantwoordelijkheid kan dragen voor al die kinderen (al dan niet met zorgen), weet ik nog niet. Er zou toch zeker iets moeten veranderen of je zou de mogelijkheid moeten hebben om iets anders te doen.”
Onderwijs is een investering in de toekomst
Jens is een jonge leerkracht (4,5 jaar in het onderwijs): “Het onderwijs heeft gemotiveerde en capabele mensen nodig. Dat valt niet te rijmen met de afbraakplannen voor de pensioenen”.
Tania: “Omdat ook eens aan de leerlingen moet gedacht worden. Les krijgen van een 60-plusser (of een 70-minner) die lang niet meer mee is met alle technologische vernieuwingen, niet bepaald leuk…”
Tine: “Als je leerkrachten niet deftig betaalt, zullen vele goede krachten voor andere jobs kiezen, en daalt de kwaliteit van het onderwijs voor alle kinderen en jongeren. Dit zou een ramp zijn voor iedereen in dit land.”
Eveline: “Ik teken deze petitie omdat in deze maatschappij alleen de beste, boeiendste en meest enthousiaste mensen samen moeten kunnen school maken. Leraar zijn moet terug aantrekkelijk worden.”
Ook Sabine is bezorgd over de toekomst van het onderwijs: “Het beroep van leraar wordt door allerhande besparingen en hervormingen onaantrekkelijk gemaakt, terwijl onderwijs net de belangrijkste sector is waarin de werkenden van de toekomst gevormd worden. Onze maatschappij heeft op de langere termijn meer baat bij een werkbare schoolloopbaan voor leraren. Hun deskundigheid en verantwoordelijkheden moeten gevaloriseerd worden in onder andere een navenant pensioen.”
“Onderwijs dreigt een tweederangs beroep te worden met alle gevolgen van dien voor de kwaliteit ervan.” vreest Willy.
Ludwig stapte over van de privé naar het onderwijs: “een van de redenen was het goede pensioen en dat je op een redelijke leeftijd op pensioen kan gaan. Nu blijkt dat men zich niet aan de voorwaarden wil houden. Dit is niet alleen contractbreuk, maar zorgt er ook voor dat onderwijs niet meer interessant is voor de hoogopgeleide technische profielen. In het onderwijs heb je geen extra legale voordelen zoals in de privé. Deze mensen zullen in de toekomst dan ook wel twee keer nadenken voor ze besluiten een loopbaan in het onderwijs te beginnen. Het onderwijs is gewoon niet concurrentieel meer met de privé en deze manier van werken zal zeker leiden tot een lagere kwaliteit van het onderwijs.“
Pascal: “Het onderwijs zit in een crisis, maar kan alleen hervormd worden wanneer leerkrachten goed worden behandeld. Dat betekent ook dat zij moeten kunnen rekenen op een deftig pensioen en een goed einde van de loopbaan.”
“Hoe kan men, bij een tóch al nijpend, lerarentekort, zo weinig rekening houden met de mensen die de toekomst van België voorbereiden?” Vraagt Stijn zich af. “Méér middelen en méér ondersteuning zijn nodig i.p.v. het afbreken van onze rechten!”
Hilke: “In onderwijs moet men investeren, niet op besparen! Jongeren verdienen goede en gemotiveerde leerkrachten die les geven in klassen van maximum 25 leerlingen. Goede mensen trek je aan door een concurrentiële verloning en bij gebrek daaraan, een fatsoenlijk pensioen. Door besparingen hebben leerkrachten geen van beide. Zo trekken alle gekwalificeerde mensen (denk maar aan wiskundigen, wetenschappers enz) naar de privé-bedrijven en wie blijft er dan nog over om les te geven? Een zeer korte-termijn visie heeft deze regering!”
De eisen van de petitie
-
Handhaving van de wettelijke pensioenleeftijd op 65 jaar en de mogelijkheid om op 58 jaar uit te stappen.
-
Het behoud van de diplomabonificatie, de pensioennoemer 1/55 en de huidige berekening van het referentieloon.
-
Het afvoeren van het geplande puntensysteem voor de pensioenen.
-
De invoering van serieuze uitdoofbanen voor vijfenvijftigplussers.
-
De erkenning van de lerarenjob als ‘zwaar beroep’.
-
Vermindering van de werkdruk en planlast.
-
Werkzekerheid voor jonge starters in het onderwijs.
Reninka Vanden Dorpe
De tweetalige petitie tegen de afbraak van het onderwijspensioen “Langer werken voor minder pensioen? Niet te doen!” kan on-line ondertekend worden op https://www.petitions24.com/teachers_pension#form
