Mensen in het onderwijs zetten sterk in op taal. Terecht. De woordkeuze, de grammatica, de spelling, de taalrijkdom, het lezen en begrijpen en verwoorden. Het komt allemaal aan bod. Laat ons ook wel niet vergeten dat die o-zo-belangrijke taal ook gebruikt en misbruikt kan worden om diverse redenen. Lobby’s en politici weten er alles van.
Let maar op als ze het hebben over ‘harmoniseren’ van de pensioenen, een mooi aanlokkelijk woord waarmee je echter gewaarschuwd bent: jouw pensioen kan gerust wat naar omlaag. Nog zo een woord waarvoor ik op mijn hoede ben : ‘verbinden’.
In de huidige onderwijsdiscussies ging het de voorbije weken ook over de thuistaal. Die werd verketterd door de NV-A. De Wever had het zelfs over een ‘1 aprilgrap’ en vond het ’te gek voor woorden’ om ook maar ergens in de school de thuistaal aan bod te laten komen. Het nieuwe opperhoofd van de Gentse NV-A liet al meteen weten dat ook ‘op de speelplaats geen plaats was voor de thuistaal’. En dan komt het : “Het Nederlands verbindt ons allemaal.” Ik ben wantrouwig omtrent dit ‘verbinden’ uit de mond van zij die terzelfdertijd steeds herhalen: de ‘Vlaamse’ staat, ‘onze’ normen en waarden, ‘eigen’ volk, ‘onze’ cultuur, aanpassen of oprotten. ‘Verbinden’ klinkt ook zo vals als het ‘harmoniseren’ uit voorgaand voorbeeld. Ik kies voor een echt verbindend onderwijs en sta open voor alle initiatieven die het huidige onderwijs democratiseren: de sociale kloof verkleinen, het ondersteunen van elkaar en het bouwen aan een toekomst voor elke leerling, ongeacht afkomst, geslacht, kleur. Vanuit dat opzicht vind ik het een zeer misleidende tegenstelling die, vooral NV-A, hier centraal stelt: thuistaal of Nederlands. Welbewust, want subtiel spelen ze in op de angst onder ouders omtrent onderwijsvernieuwing, op angst bij leerlingen alsof die Arabisch gaan moeten leren in plaats van de kinderen Nederlands of op angst voor de onderwijskwaliteit door vreemde kindjes in de blanke scholen. Toch doet NV-A er alles aan om ook in het onderwijsveld de tegenstellingen aan te scherpen. Het past mooi in hun verdeelstrategie. Nochtans schuiven ze edele doelen en gedachten naar voor om de thuistaal te bannen: het is voor hun eigen goed. Het verhoogt de kansen op diploma, werk, integratie. We hebben al zo weinig uren, dus moet je geen tijd verliezen met de thuistaal. Het wordt tijd de puntjes echt op de ‘i’ te zetten. Er is geen tegenstrijdigheid tussen Nederlands en thuistaal. Niemand betwist dat het Nederlands in het onderwijs de centrale taal is. Toch kan je de thuistaal een weloverwogen plaats geven in de context van het verbeteren van de Nederlandse taal. Niet bestraffen van de thuistaal kan een positief effect hebben op het welbevinden (je aanvaard voelen, herkend voelen is ontzettend belangrijk, weten dat je mag zijn wie je bent in het samenzijn) en ook op het leerrendement. Niemand betwist dat het een voordeel is als je ouders ook Nederlands spreken en ook hun thuistaal sterk beheersen: een goede scholing en opleiding is altijd een enorme bonus voor een opgroeiend kind. Als hoogopgeleide met mijn gezin in een totaal andere taalomgeving toekomen, geeft me nog altijd een enorm voordeel om mijn kind te ondersteunen in zijn leerproces ten opzichte van een ouder die onopgeleid in die situatie van verhuis terecht komt. Inzetten op de ondersteuning van die ouders is een enorme verantwoordelijkheid. Het Nederlands zal altijd de voertaal van het lesgeven zijn, maar in samenspraak met leerlingen, leerkrachten en ouders en rekening houdend met de taalsituatie van de leerlingen zullen regels en afspraken op maat van groep en situatie een veel constructievere bijdrage zijn dan het erg eenzijdig en enge dictaat vanuit N-VA. Sancties demotiveren. En vooral … laat ze tijdens de speeltijd even zijn wie ze zijn en spreken wat ze willen : dialect, Nederlands, Spaans, een switchen van ’t een naar ’t ander, Turks ,… Ik ben inmiddels een gepensioneerd onderwijzer. Ik ben nog sterk verbonden met het onderwijs, mede door vrijwilligerswerk, opvolging pedagogische dossiers enz. Ik ben ook opa. Daar neem ik ook tijd voor. Mij valt op dat meer en meer televisie-programma’s waar onze kleinkinderen (kleuters) naar kijken, switchen tussen Nederlands en Engels. Ik heb nog niemand gehoord dat dit een schande is en we de focus op het Nederlands prijsgeven. Maar ja … over deze ’thuistaal’ gaat het zeker niet? Neen, want Engels is de taal van de economische toekomst. Altijd plaats voor maken!
