Van kleurenblind naar multicultureel
Of hoe de schoolcultuur het verschil maakt
Op 28 februari organiseerde School zonder racisme (SZR) in Antwerpen een studiedag voor leraren. Keynote speaker was prof. Jozefien De Leersnyder (KU Leuven en Universiteit Amsterdam) met een uiteenzetting ‘Van Kleurenblind naar Multicultureel’ over het positief effect op de schoolresultaten van een schoolklimaat dat diversiteit herkent en omarmt.
Daarna werd ingezoomd op de scan van SZR. ‘De scan‘ is een instrument dat het wereldburgerschapsgehalte van je school meet én de vertaling maakt naar concrete actie! Enkele leraars en een medewerker van “Kleur bekennen” spraken zeer lovend over dit instrument.
In de namiddag splitsten de deelnemers zich op in twee workshops.
1. Antwerpen Divers
De nieuwe educatieve wandeling van School zonder racisme (vanaf september 2018) in in de Antwerpse Noordwijk. Interessant om leerlingen rechtstreeks in contact te brengen met het samenleven in diversiteit. Een interactief spel met tablets, contact met buurtbewoners en een verwerking van de opgedane ervaring.
2. Hoe omgaan met racistische en discriminerende uitspraken?
Als je geconfronteerd wordt met racistische of discriminerende uitspraken in de klas, is het niet altijd makkelijk om hierop te reageren – zelfs voor ervaren rotten in het vak.
Deze workshop/intervisie omvat uit het leven gegrepen casussen en uitwisseling van ervaringen, aangevuld met tips van educatieve medewerkers die dagelijks rond deze thema’s werken.
Lees hier een verslag van deze studiedag
Dr. Jozefien De Leersnyder over haar keynote “Van Kleurenblind naar Multicultureel”
“Hoe het omarmen van diversiteit de schoolprestaties van àlle leerlingen kan bevorderen.
De toenemende culturele diversiteit in onze samenleving vormt een uitdaging voor scholen:
Hoe kunnen we ervoor zorgen dat àlle leerlingen hun potentieel optimaal kunnen benutten?
Dat iedereen zich gewaardeerd en thuis voelt op school?
Dat iedereen de kans krijgt om goed te presteren?
En dat leerkrachten en directie ademruimte behouden in het managen van deze uitdagingen?
In deze lezing zal ik aan de hand van wetenschappelijke studies aantonen hoe verschillende visies en praktijken omtrent diversiteit de schoolprestaties van leerlingen met een migratieachtergrond kunnen ondermijnen of net kunnen bevorderen.
Een ‘kleurenblind’ model van diversiteit benadrukt dat iedereen gelijk is en culturele verschillen geen rol spelen, een ‘multicultureel’ model benadrukt dat er wel verschillen zijn, maar dat die een verrijking in plaats van een beperking zijn. Onderzoek naar deze diversiteitsvisies en -praktijken (bv. wel versus geen thuistaal op school) laat zien dat, hoe goed bedoeld ook, de kleurblinde aanpak de schoolprestaties van leerlingen met een diverse achtergrond ondermijnt terwijl de multiculturele aanpak ze net bevordert.
De resultaten van deze wetenschappelijke studies komen misschien niet overeen met wat we intuïtief verwachten. Om ze beter te kunnen begrijpen, zal ik inzoomen op de psychologische mechanismen die eraan ten grondslag liggen, zoals ‘stereotype bedreiging’ en ‘school belonging’ of het zich begrepen en thuis voelen op school. Deze mechanismen worden namelijk ge(de)activeerd door de verschillende diversiteitsvisies en -praktijken. Die manifesteren zich concreet in de vorm van expliciete regels en afspraken op school, (impliciete) aannames en verwachtingen van leerkrachten, en de mate van intercultureel contact en begrip tussen leerlingen onderling.
In het laatste deel van deze lezing en volgend uit de voorgaande analyse, wil ik een aantal concrete handvaten aanreiken voor directies, leerkrachten én leerlingen om een multicultureel schoolklimaat te creëren, waarin alle leerlingen zich thuis voelen en hun volle potentieel kunnen benutten.
In de discussie is er ruimte om deze voorstellen samen te bespreken en de haalbaarheid ervan in te schatten op zowel korte als lange termijn.
Dr. Jozefien De Leersnyder
Professor Culturele Psychologie Universiteit van Amsterdam
Postdoctoraal onderzoeker Centrum Sociale en Culturele Psychologie, KU Leuven”
Voor informatie en contact met School zonder racisme: www.schoolzonderracisme.be
