Op 25 oktober sloot de top van de Vlaamse regering – minister-president Geert Bourgeois (N-VA) en de 2 vice-minister-presidenten Hilde Crevits (CD&V) en Bart Tommelein (Open VLD) – een akkoord over nieuwe eindtermen voor het Vlaams kleuter-, lager en secundair onderwijs. Zowel ACOD-onderwijs als COC reageerden in een eerste reactie kritisch.
In de maanden voordien zocht een werkgroep met parlementairen van de meerderheidspartijen (N-VA, CD&V, Open VLD) en de oppositiepartijen SP.A en Groen naar een akkoord over de eindtermen. Groot was de verbazing van de leden van de commissie “onderwijs” van het Vlaams Parlement, toen ze tijdens hun studiereis in Kopenhagen het bericht kregen dat de top van de Vlaamse regering het eindtermendebat had “afgeklopt” achter de rug van de parlementaire werkgroep. De voorzitter van de commissie onderwijs, Katlijn Helsen (CD&V) en een medewerker van het kabinet Crevits, werden door de regering naar Kopenhagen gestuurd met de papieren tekst van het akkoord.
Op de website van minister Crevits verscheen een summiere samenvatting van het akkoord. “Het is nog altijd gissen naar wat het voorontwerp van decreet en de eindtermen inhouden”, schrijft COC in haar persmededeling van 26 oktober. De onderwijsvakbonden zijn dus nog niet in staat om zich uit te spreken over de inhoud van de eindtermen. Zowel COC als ACOD Onderwijs verspreidden een perscommuniqué.
Tegen de afschaffing van vakken en vakleraars
De Vlaamse regering besliste reeds eerder, in het kader van de “modernisering” van het secundair onderwijs, dat de onderwijsverstrekkers de vrijheid zouden krijgen om de eindtermen al dan niet via vakken te bereiken. Beide onderwijsvakbonden kanten zich hier tegen.
ACOD Onderwijs: “Met de modernisering van het secundair onderwijs is het mogelijk te kiezen voor vakkenclusters. ACOD Onderwijs vreest dat hierdoor de vakken onderling niet meer duidelijk afgebakend zullen zijn. Het zal dus moeilijk worden de vakken te koppelen aan de juiste diploma’s, waardoor de kwaliteit van het onderwijs gehypothekeerd wordt”.
Bij COC horen we dezelfde kritiek: “Het is voor COC problematisch dat leerplanmakers steeds meer geïntegreerde en projectmatige leerplannen ontwikkelen. Door leerstof aan te bieden via een vakkencluster, is het niet langer gegarandeerd dat vakleraren met het vereiste diploma de leerdoelen kunnen realiseren. Men kan de hele cluster immers toewijzen aan één leraar. Het vereiste diploma vormt nochtans de garantie dat een leraar binnen zijn vakgebied over de nodige kennis van vakinhouden en vakdidactiek beschikt. En daar ligt voor ons de basis voor kwaliteitsvol onderwijs. Het komt dan ook niet toe aan leerplanmakers om te bepalen welke leraar welk vak mag geven”.
Tegen de vage “competenties”
“Het laatste wat COC wil zien, is dat de eindtermen nog slechts vage (clusters van) competenties en leerresultaten zijn. Dan wordt de leraar namelijk gedegradeerd tot coach van leerprocessen terwijl onze onderwijskwaliteit net opgebouwd is op de kennis en expertise van de vakleraar. De nieuwe eindtermen moeten voor COC dan ook duidelijk omschreven vakgebonden leerstofdoelen bevatten”.
Wanneer het ontwerp van decreet op de eindtermen wordt gepubliceerd, zullen we beter kunnen oordelen of de bezorgdheid die COC hier uitdrukt, terecht is.
Wordt de lat lager gelegd?
Naast de eindtermen wil de Vlaamse regering een niveau “basisgeletterdheid” (wiskundige, digitale geletterdheid, Nederlands) invoeren, dat “elke leerling moet behalen”.
COC vreest dat “deze basisgeletterdheid wel eens de nieuwe norm zou kunnen worden en dat de ambitie zal ontbreken om de ‘gewone’ eindtermen te bereiken. Kortom, de lat dreigt lager gelegd te worden”.
Invoering op 1 september 2018 niet mogelijk
Beide vakbonden achten het niet wenselijk om de hervorming van het secundair onderwijs te laten ingaan op 1 september 2018. Het is immers onmogelijk dat de scholen tegen dan zouden beschikken over nieuwe leerplannen en handboeken die gebaseerd zijn op de nieuwe eindtermen die nog verder moeten uitgewerkt worden in “ontwikkelcommissies” en goedgekeurd door het Vlaams Parlement.
