Dirk Van Duppen over de jongste stand van zaken in de neurowetenschappen en de “super sociale homo sapiens”, professor Nicole Van Lipzig (geografie) over de klimaatverandering, conferenties over de GGO-revolutie, over de snaartheorie en zwarte gaten (kosmologie) …
Elcker-ik dat dit jaar zijn 45-jarig bestaan viert, organiseert dit najaar veel interessante conferenties en debatten rond wetenschap, actualiteit en geschiedenis, filosofie …
Hieronder een greep uit de vele conferenties.
Alle conferenties gaan door in de lokalen van
Elcker-Ik
Breughelstraat 31
2018 Antwerpen
Maandag 5 oktober om 20u
Neurowetenschappen, evolutie en de super sociale homo sapiens
Primatoloog Frans De Waal schrijft in zijn boeken Tijd voor empathie en De bonobo’s en de tien geboden: ‘De vernistheorie was lange tijd de overheersende biologische opvatting over de aard van de mens. De moraal was een dun vernis dat nauwelijks in staat was onze ware aard te verhullen, die volkomen zelfzuchtig zou zijn. De afgelopen tien jaar is de vernistheorie bezweken onder een overweldigende hoeveelheid bewijs voor aangeboren empathie, altruïsme en samenwerking bij mensen en andere dieren.’
De nieuwste ontdekkingen in de neurowetenschappen en de evolutionaire psychologie leveren razendsnel nieuw bewijs voor een sterk pro-sociaal, altruïstisch en coöperatief instinct bij de homo sapiens. Ook de biologische bouwstenen ervan zijn ontdekt. Dat zijn de spiegelneuronen, de neurohormonen zoals oxytocine en tenslotte de voorste nervus vagus, een onderdeel van het parasympathisch systeem dat een belangrijke rol speelt bij meditatie en mindfulness.
Dokter Dirk Van Duppen beschrijft deze nieuwste ontdekkingen. Hij laat zien hoe de mens door zijn evolutionair geselecteerd vermogen tot supersociaal en supercoöperatief gedrag -vergeleken met onze meest verwante primaten- ook tot een slim breindier is geworden. Alles wordt levendig geïllustreerd met visueel materiaal. Er is geen speciale voorkennis vereist.
spreker:
Dr. Dirk Van Duppen, Geneeskunde voor het Volk, PVDA
Lees ook: Evolutionaire (neuro)wetenschappen geven een andere kijk op Koppen-reportage (Dirk Van Duppen)
Woensdag 7 oktober om 20u
Waarom is de klimaatverandering niet overal op aarde gelijk ?
Het klimaat verandert van nature, maar ook door menselijk handelen. Het grootste deel van de opwarming sinds het midden van de twintigste eeuw wordt veroorzaakt door de verbranding van fossiele brandstoffen. De verhoogde broeikasgasconcentraties zullen het mondiale klimaat nog lang beïnvloeden. Maar de aarde reageert niet op elke plek op dezelfde manier: Sommige gebieden zullen bijvoorbeeld natter worden, terwijl andere regio’s verdrogen. Inzicht in regionale klimaatverandering is belangrijk om de gevolgen in te schatten en – waar mogelijk – adequate adaptatiemaatregelen te kunnen uitwerken. In deze lezing wordt ingegaan op de ruimtelijke patronen van klimaatverandering en de mechanismen die hieraan ten grondslag liggen.
Nicole Van Lipzig, Hoogleraar geografie KUL
Woensdag 21 oktober om 20u
De ‘vrije wil in de hersenen’
Wie over vrije wil nadenkt, kan niet meer buiten de neurowetenschap. Ook filosofen betrekken steeds meer de neurowetenschappelijke bevindingen in hun denken. Langzaam zien we zelfs een insijpelen in moraal en gerechtelijke overwegingen.
Wij vertrekken met een open geest, houden rekening met de theorieën die door de eeuwen heen zijn opgebouwd en komen tot een integratie van de hedendaagse neurobiologie en filosofie. Zo zal men inzien dat het begrip ‘vrije wil’ geen eenduidige lading dekt. Quotes zoals “Vrije wil bestaat (niet)” gaan dan ook heel oppervlakkig klinken en op stemmingmakerij lijken.
Luc Crevits, gewezen kliniekhoofd neurologie aan het UZ Gent en ereprofessor aan de UGent, is ondermeer auteur van de boeken “Van vlees en bloed” en “Waar een wil is, is een brein”, schreef tientallen wetenschappelijke artikels in internationale tijdschriften en werd uitgenodigd voor lezingen aan verschillende universiteiten in binnen- en buitenland.
Dr. Luc Crevits, neuropsychiater, prof. em. U Gent.
Dinsdag 27 oktober om 20u
De GGO revolutie
Begin jaren ‘80 ontwikkelden twee Gentse professoren de eerste genetisch gemodificeerde plant en legden hiermee de basis voor de plantenbiotechnologie. Vandaag is dit wereldwijd een bloeiend onderzoeksdomein met tal van praktische toepassingen. Midden jaren ‘90 groeit er echter controverse en vooral in Europa heerst er sinds dan een ware anti-GGO ideologie. De lezing situeert de technologie ten opzichte van verleden en toekomst, analyseert de impact van GGO’s die momenteel in het veld staan en graaft naar de dieperliggende oorzaken van de controverse.
Biotechnoloog Geert Dejaeger (Vlaams Instituut voor Biotechnologie en UGent) doet de GGO-technologie uit de doeken, bio-ingenieur Wim Grunewald (Vlaams Instituut voor Biotechnologie) spreekt over de toepassingen en wetenschapsfilosoof Stefaan Blancke (Vakgroep wijsbegeerte en moraalwetenschappen UGent) heeft het over hoe het menselijk denken en de menselijke intuïtie aan de basis liggen van de GGO-controverse.
Geert Dejaeger,,bio-ingenieur, Stefaan Blancke, wetenschapsfilosoof, Wim Grunewald, biotechnoloog
Dinsdag 1 december om 20u
Snaartheorie, zwarte gaten en kosmologie
De evolutie van ons heelal wordt op een heel elegante en nauwkeurige manier beschreven door Einsteins algemene relativiteitstheorie. Deze theorie verliest echter haar geldigheid nabij het centrum van zwarte gaten en vlakbij de oerknal. In zulke extreme omstandigheden is een nog fundamentelere theorie nodig. Snaartheorie is een veelbelovende kandidaat hiervoor. Wat zijn de basisideeën? Wat hebben we al geleerd en wat hopen we nog te leren? Is het mogelijk dat ons heelal meer dan drie ruimtelijke dimensies heeft? En kan snaartheorie ook gebruikt worden om andere vragen binnen de fysica te beantwoorden?
Ben Craps is hoogleraar aan de Vrije Universiteit Brussel en ook verbonden met de Internationale Solvay Instituten voor Fysica en Chemie.
Info over alle conferenties:
