Al 600 Vlaamse scholen zijn klant bij een incassobureau om openstaande schoolfacturen op te vorderen. Dat is een op de zes.
Opmerkelijk is dat het vooral gaat om schulden in het basisonderwijs, waar al enkele jaren een maximumfactuur van 70 euro per jaar geldt. Toch is dat bedrag voor sommige gezinnen nog te veel of lopen de kosten op door naschoolse opvang of maaltijden.
Het Netwerk tegen Armoede vreest dat de problemen enkel nog zullen toenemen, omdat de armoede groeit.
In sommige scholen is de toestand schrijnend en dan gaat het niet enkel om Brussel of Antwerpen. Zoals blijkt uit onderstaande reportage over een basisschool in Blankenberge.
‘Wij moeten hongerige kinderen eten geven en oude kleren inzamelen omdat sommigen echt niéts meer hebben. Onbetaalde rekeningen zijn maar een fractie van het probleem.’ Dat zegt Erna De Roeck, directrice van d’Oefenschool in Blankenberge. ‘Een incassobureau sturen naar de ouders lost niets op.’
Kinderen die geen winterjas of warme trui hebben om naar school te komen, die bijna niets te eten krijgen thuis, die na de zwemles snel moeten worden gedoucht door de juf omdat ze thuis nooit gewassen worden. Het is duidelijk dat achterstallige rekeningen betaald krijgen niet het prangendste probleem is van vele scholen, hoewel nu al één op de zes van hen een incassobureau inschakelt om die onbetaalde facturen te innen.
‘Het is een groeiend probleem, maar wij doen er alles aan om zulke bureaus niet te moeten gebruiken’, zegt Erna De Roeck, directrice van de basisschool d’Oefenschool in Blankenberge. ‘Het gaat om veel meer dan die facturen. We voelen dat de armoede in het algemeen toeneemt.’
Kleren in voorraad
Omgaan met die armoede is de laatste jaren een deel van de cultuur geworden op school, zegt De Roeck. ‘Er is hier een lokaaltje waar we kleren liggen hebben, gerangschikt per maat en leeftijd. Onze leraars en leraressen brengen oude kleren mee die te klein zijn geworden voor hun eigen kinderen. Die kunnen we dan gebruiken voor leerlingen, als de nood het hoogst is. De winterkou komt eraan, dus we proberen ervoor te zorgen dat we laarzen en dikke jassen in voorraad hebben.’
Alle scholen in Blankenberge krijgen met het probleem te maken, ook die van het katholieke onderwijs. De basisscholen hebben er het meest mee te kampen, hoewel daar een maximumfactuur van 70 euro per jaar geldt. ‘Het wordt vaak onderschat of mensen denken dat het alleen in pakweg Brussel of Antwerpen voorkomt’, zegt De Roeck. ‘Maar ook hier aan de kust zien we veel ellende. Wij hebben driehonderd leerlingen, ik schat dat een twintigtal van hen met die acute problemen te maken krijgen’, zegt De Roeck.
Incassobureaus inschakelen vindt ze een slecht idee. ‘Omdat ik denk dat dat het probleem niet oplost’, zegt ze. ‘Als facturen niet betaald worden, dan stellen we een afbetalingsplan voor. En we contacteren het OCMW of het Sociaal Huis. De stad geeft ook onderwijscheques uit: als ouders 2,5 euro betalen, krijgen ze een cheque van 10 euro om de schoolrekeningen te helpen betalen. Er zijn dus veel diensten die iets kunnen doen. Maar toch zijn er mensen die we ook dan niet kunnen helpen, omdat ze bijvoorbeeld niet naar het OCMW willen of kunnen gaan.’
Brochure
Kleren inzamelen voor kinderen, zorgen dat ze een bad krijgen, gratis maaltijden uitdelen: het staat wel héél veraf van de basistaak van een school. ‘Iedereen heeft recht op eten, op warmte, op kleren’, zegt De Roeck. ‘Ik zou het niet over mijn hart krijgen om mijn ogen daarvoor te sluiten. En we blijven ook altijd positief in onze benadering: de kinderen moeten kunnen blijven hopen dat ze uit de ellende zullen geraken. Het schoolwerk op zich is bij die kinderen trouwens vaak niet het probleem. Heel vaak zijn dat harde werkers.’
Het Netwerk tegen Armoede heeft samen met de Vlaamse overheid een brochure uitgebracht voor scholen om hen te helpen omgaan met onbetaalde facturen. Ook daar is de boodschap dat incassobureaus vaak geen oplossing bieden.
‘Professionele hulp zou ons al veel verder helpen’, zegt De Roeck. ‘Wij bieden hulp, maar we zijn natuurlijk geen professionele welzijnswerkers. Onderwijs moet onze kerntaak blijven, ook en vooral voor onze leerlingen die het moeilijk hebben.’
Tom Le Bacq
Deze reportager verscheen in Het Nieuwsblad, 21 november 2012
