In het kader van de Werelddag van Verzet tegen Armoede organiseerde Stop Armoede maandag 17 oktober op de Groenplaats in Antwerpen een actie voor gelijke kansen voor alle jongeren in het onderwijs. Mensen uit het onderwijs en de sociaal-culturele sector voerden samen actie voor een grotere sociale mix in de scholen, meer engagement van leerkrachten en minder zittenblijvers.
De cijfers liegen er niet om: in Antwerpen wordt meer dan één vijfde van de leerlingen geboren in een kansarm gezin (1). Het aantal zittenblijvers ligt in Antwerpen bijna dubbel zo hoog als in de rest van Vlaanderen (2). 9,6 procent van de Vlaamse jongeren verlaat het secundair onderwijs zonder diploma (3). En het veelvuldig zittenblijven en het vroegtijdig verlaten van de schoolbanken hangt, volgens Stop Armoede Nu, vaak samen met armoede.
Enkele socio-culturele verenigingen en mensen uit het onderwijs willen hier iets aan doen en stelden een vijfpuntenprogramma voor tijdens de actie “Stop armoede bij kinderen en jongeren. Recht op onderwijs” .Verschillende sprekers lichtten de verschillende eisen toe aan de 250 actievoerders. Een overzicht.
1. Verklein de kloof tussen school en leerlingen: geef leerkrachten expertise over de situatie van maatschappelijk kwetsbare leerlingen.
Paul Geerts, directeur van het Instituur Maris-Stella Sint-Agnes in Borgerhout: “Het gebeurt vaak dat leerkrachten te weinig expertise hebben op het vlak van armoede. Om de kloof tussen leerlingen, ouders en de school te dichten zouden leerkrachten veel vormingen hier rond moeten krijgen. Daar begin je best al mee in de lerarenopleiding.”
“Willen we de leerlingen kansen op slagen geven in hun schoolloopbaan, dan moeten we ons voor hen meer engageren”, zo stelt Mina Chebaa van vzw Vrije Keuze. “Dat houdt in dat leerkrachten gemotiveerd moeten worden om op huisbezoek te gaan bij leerlingen of ouders ook telefonisch te contacteren.”
“Schoolbrieven, gericht aan ouders, moeten duidelijk zijn. En niet enkel een grote hoeveelheid tekst. Verder valt mij op dat mensen in het onderwijs de ouders niet altijd positief benaderen. We moeten er vanuit gaan dat iedere ouder het beste wil voor zijn eigen kind.”
2. Promoot acties die zittenblijven tegen gaan.
Volgens de organisatoren van deze actie werkt zittenblijven demotiverend op de schoolcarrière van een kind. De organisatoren roepen dan ook alle Antwerpse scholen op om zich aan te sluiten bij het project Samen tot aan de meet, een project wat zittenblijven tegen gaat.
Verder worden alle scholen opgeroepen om een beleid tegen zittenblijven uit te werken en jongeren vooral te motiveren in plaats van te demotiveren. Hierbij staat een positief schoolklimaat centraal.
3. Ontwikkel een gemeenschappelijke strategie voor anderstaligen.
“Anderstaligheid wordt te vaak als een probleem gezien”, zegt Dirk Verbist van Antwerps minderhedencentrum vzw de8. “In het onderwijs is enkel ruimte voor de Nederlandse taal. Jammer genoeg wordt de meerwaarde van meertaligheid in ons onderwijs onderschat.”
“En dat terwijl wetenschappelijk onderzoek heeft bewezen dat hoe sterker de moedertaal ontwikkeld is, hoe sterker de tweede taalverwerving verloopt. Daarom zou er meer een evenwicht moeten komen tussen de onderwijs- en de thuistaal.”
4. Ga voor een sociale mix op alle scholen.
Ronny Dujardin, directeur van het Leonardo Lyceum in Antwerpen: “Onze stad is een stad van grote verschillen. Helaas is er veel segregatie. Om de segregatie niet verder te versterken, moeten we werken aan een sterke sociale mix in de scholen. Door te mixen leer je elkaar kennen.”
“Onderwijs is de sleutel naar gelijke kansen. We moeten anders leren kijken naar zittenblijven en naar ouders. Vooral leerkrachten moeten hun visie herzien. Ik ben niet alleen bezorgd, maar ook hoopvol. Want we kunnen samen een warm en productief Antwerpen maken. Een stad vol talenten. Juist daarom moeten we de sociale mix stimuleren.”
5. Ontwikkel een maximumfactuur in het secundair onderwijs.
De Vlaamse Scholierenkoepel was ook vertegenwoordigd bij deze actie. Timor van de Scholierenkoepel: “Veel leerlingen lijden onder kansarmoede en te hoge schoolkosten. Daarom vinden wij dat de schoolkosten terug gebracht moeten worden en dat er spreidingsplannen van betaling opgesteld moeten worden voor ouders.”
“In het basisonderwijs is er al een maximumfactuur, in het secundair onderwijs nog niet. Deze moet er komen.”
Deze actie werd muzikaal ondersteund door enkele muziekgroepjes uit Antwerpen. Twee heren sloten de actie af met een vertolking van het lied Aicha van de Algerijnse zanger Cheb Khaled: “Comme si, je n’existe pas…”
Deze actie werd ondersteund en voorbereid door Uit de marge, Kras Jeugdwerk, Welzijnszorg, ACW, De Schoolbrug, De8, Antwerps Platform Generatiearmen, Vlaamse Scholierenkoepel vzw en Voem / Vrije Keuze. De verschillende onderwijsnetten (vrij, stedelijk, provinciaal en GO!) ondersteunen de eisen.
Jochem Oomen
1. Cijfermateriaal van Studiedienst stadsobservatie.
2. Vlaamse Regionale indicatoren – VRINDCIJFERS 2009
3. [http://www.werk.be/cijfers/lerende-vlaming/vroegtijdige-schoolverlaters
->http://www.werk.be/cijfers/lerende-vlaming/vroegtijdige-schoolverlaters]
