In Chili protesteren de studenten al maandenlang. Met honderdduizenden trekken ze de straat op, bezetten universiteiten. Ze vechten voor een gezamenlijk doel: voor een betere opleiding, voor een beter Chili.
“Eigenlijk mogen wij niet eens protesteren, wij zijn de enige universiteit in Chili die officieel niet aan het protest deelneemt”, verklaart Tucapel (23), student aan de Adolfo-Ibañez-Universiteit in Santiago de Chile, een van de beste private universiteiten, met een strict conservatieve ideologie. Ondernemers weten dat als ze studenten van deze universiteit in dienst nemen, dat het tevens conservatieve soldaten zijn.
“Wij leren heel wat over business, maar niet hoe wij ons hoofd moeten gebruiken. Onafhankelijk denken is ongewenst”, zegt de 22jarige medestudent Andrés.
Als leraar voor taalkunde aan een school voor voortgezet onderwijs in Santiago deelt Fernando Morales de opvatting van de studenten. Sinds Pinochet het schoolsysteem tot zelfbedruipendheid gedwongen heeft, is niet alleen de kwaliteit maar ook de gelijkheid van kansen in het onderwijs voortdurend achteruitgegaan: “Enkel de rijken kunnen het zich veroorloven goede scholen voor hun kinderen te betalen. Dat zijn op hun beurt de zes procent die met goede resultaten op een top-universiteit kunnen gaan studeren en later een goed betaalde job vinden.” Een vicieuze cirkel, waartegen hij als leraar machteloos was. “Ik kan wel proberen mijn leerlingen kennis bij te brengen. Als ik echter vaststel hoeveel werkuren wij als leerkrachten hebben, hoe slecht de lerarenopleiding is en dat ik van mijn loon mijn kinderen geen goede universiteit kan betalen, dan ben ik wel eens vertwijfeld.”
De school van Fernando Morales is op dit ogenblik bezet. Zelfs de jonge scholieren hebben al gesnapt dat het zo niet verder kan gaan. “Ik geloof dat het mogelijk is het huidige systeem te veranderen. We hebben op de scholen gelijkheid van kansen nodig, een goede opleiding voor de lerarenstudies en gemotiveerde leerkrachten.”
Fabiola Jaramillo komt tot dezelfde conclusie. Ze is zelf voor de lerarenopleiding verantwoordelijk. “De treurige waarheid is dat de lerarenstudies een katastrofe zijn. Hoe willen we onze kinderen tot zelfstandige, kritisch denkende individuen opvoeden, als de lerarenstudie elk jaar de slechtste studenten vormt ?” Als moeder van drie kinderen kan ze bovendien elke dag de onrechtvaardigheid van het Chileense onderwijssysteem ondervinden. “De openbare scholen hebben geen geld, vooral in de armere stadswijken. Mijn zoon kan de PCs niet gebruiken omdat ze stuk zijn, en voor de bibliotheek moet hij elke keer geld betalen als hij een boek wil uitlenen.” Fabiola’s dochter studeert geneeskunde en moet daarvoor jaarlijks omgerekend zowat 6000 euro betalen. Er zijn studiebeurzen, maar enkel voor goede leerlingen. Het probleem is dat de beste studenten die van een beurs kunnen genieten uit de rijkste gezinnen komen. Dat is geen gelijkheid van kansen”, becritiseert Jaramillo.
Marinela Potor
(Dit interview werd overgenomen uit het Duitse dagblad Junge Welt, 8 september 2011)
Studentenleidster Camila Vallejo populairder dan de president
Ze is nog maar 23 jaar oud, maar de Chileense bevolking heeft meer vertrouwen in haar dan in de politieke leider van het land: 68 % tegenover 26 %. Camila Vallejo is voorzitster van de federatie van Chileense studenten. Sinds enkele maanden leidt ze een protestbeweging die ontstaan is bij de studenten, maar waar bij zich ondertussen ook scholieren, ouders, onderwijzers en vakbondsmensen hebben aangesloten. Reden van het protest: een geprivatiseerd onderwijs dat meer dan de helft van de Chileense gezinnen in de schulden brengt.
Veel Chilenen gaan in Argentinië studeren, omdat het goedkoper is. Dat zegt veel over de toestand van het onderwijs in Chili.
Camila Vallejo
Inderdaad. Dat voorbeeld toont duidelijk aan waarom wij vandaag massaal strijd voeren. Vandaag zijn onderwijs en andere basisbehoeften, zoals gezondheidszorg en huisvesting, in Chili onbetaalbaar geworden en alleen nog toegankelijk voor de weinigen die ervoor kunnen betalen. Een van onze voornaamste eisen is dan ook goed, kosteloos en kwaliteitsvol onderwijs dat voor iedereen toegankelijk is.
Welke draagwijdte en kracht heeft deze beweging die de strijd aangaat met de politieke wereld (en niet alleen de rechtse) en de regering.
Camila Vallejo.
Deze beweging is een echte sociale beweging geworden, gegroeid uit het studentenprotest. Dat is haar grote kracht. Door de eensgezindheid van iedereen die bij het onderwijs betrokken is, hebben we een gemeenschappelijk eisenprogramma kunnen opstellen. Via een democratisch proces is de stem van de bevolking gehoord en werd de strategie bepaald om de strijd te voeren. En ten slotte kunnen we putten uit de historische ervaring die de vele bewegingen die ons zijn voorgegaan, hebben opgebouwd. Ik denk bijvoorbeeld aan de Pinguïnbeweging uit 2006 (de eerste aanzet van de huidige protestbeweging tegen de toenmalige president Michelle Bachelet).
De regering luistert gewoonweg niet naar het volk. Bewijs: zij verdedigt met alle middelen het huidige onderwijsmodel en gaat dus in tegen eisen waarvoor het volk nu al drie maanden massaal op straat komt. De regering maakt massaal gebruik van de pressiemiddelen die rechts ter beschikking heeft – de pers, het politieapparaat, het leger, de ondersteuning van de grote economische groepen – om ons in diskrediet te brengen. Zij schuwt daarbij geen leugens of populistische strategieën.
De afgelopen maanden hebben we herhaaldelijk de bewijzen gezien van de verregaande misbruiken van het politieapparaat. Vorige week bereikten deze misbruiken een triest hoogtepunt met de dood van een student.
Hoe komt het dat u de steun van de bevolking hebt bekomen?
Camila Vallejo.
Sinds Chili in 1990 opnieuw een democratisch land werd, is er nooit een beweging geweest die zo groot is en die zo veel mensen bereikt als de huidige protestbeweging. Veel mensen die Piñera steunden, zien vandaag in dat hij niet reageert op hun eisen. Het gaat nochtans om belangrijke zaken. De strijd wordt gevoerd tegen de regering die het onderwijs als een verhandelbaar product ziet en niet als een recht en, tegen een democratisch systeem waarvan iedereen inziet dat het zeer beperkt is. De bevolking – ook mensen die de regering gesteund hebben – stellen zich grote vragen bij de huidige regering. Dit bewijst dat onze strijd voor onderwijs en verandering van het systeem niet alleen de hele bevolking, maar ook de Chileense ontwikkeling ten goede zal komen. Onze strijd beperkt zich niet tot het politieke.
Zorgt de beweging niet voor een polarisering?
Camila Vallejo.
Om dit conflict te begrijpen, moet je een analyse maken vanuit twee hoeken. Aan de ene kant zie je dat het onderwijsprobleem bij alle lagen van de bevolking is doorgedrongen. Wij kunnen dan ook rekenen op de massale steun van het volk en van de verschillende sectoren die aan het onderwijs verbonden zijn. Maar aan de andere kant vind je een kleine groep, die ideologisch door de heersende klasse vertegenwoordigd is en die geen verandering wil in de onderwijsstructuur. Nogal logisch, want zij vullen hun zakken en zijn bevoorrecht ten opzichte van de anderen die geen degelijk onderwijs kunnen betalen. De onbuigzame houding van de heersende klasse heeft de twee grote onderwijsalternatieven tegen elkaar in stelling gebracht. Deze polarisatie gebeurde niet binnen de studentenbeweging – die de nadruk legt op de eensgezindheid door samen te werken. Neen, zij is het gevolg van de grote contradictie tussen de eisen van grote lagen van de bevolking tegenover een minderheid, vertegenwoordigd door de uitvoerende macht.
Welke rol speelt de “Overlegcommissie van democratische partijen” hierin?
Camila Vallejo.
De Overlegcommissie (een coalitie van Chileense linkse partijen en centrumpartijen, n.v.d.r.) heeft een zeer opportunistische rol gespeeld. Zij probeerde politiek profijt te halen uit wat vandaag in Chili gebeurt. Wij zien hoe leiders van deze commissie, zoals de voormalige president Ricardo Lagos, kritiek uitbrengen op het onderwijsmodel dat vandaag “niet meer kan”. Zij schijnen daarbij te vergeten dat zijzelf aan de wieg hebben gestaan van de commercialisering van het onderwijs. Het is ook zo dat een belangrijke afdeling van de commissie eigenaar is van veel scholen en investeert in de hoge onderwijs-“business”. Deze commissie heeft een belangrijke vertegenwoordiging in het Parlement en moet, willens nillens, handelen in functie van de verklaringen die zij ten voordele van onze beweging heeft afgelegd. Dat wil zeggen dat zij erop moet toezien dat de wetsvoorstellen die tijdens de mobilisatie werden geformuleerd, volledig beantwoorden aan de vragen van het volk. Zij moeten proberen hierover achteraf niet opnieuw in het geheim te gaan onderhandelen, zoals dit het geval was op het einde van Pinguïnrevolutie in 2006.
Christian Palma
Artikel overgenomen van de Argentijnse krant Página 12, 4 september 2011.
Dure universiteiten
In Chili zijn er openbare en private universiteiten. Maar aangezien de openbare universiteiten zelfbedruipend moeten zijn, zijn de studiekosten aan beide soorten universiteiten even hoog. Gemiddeld kost een studie zowat 6000 euro per jaar. Ter vergelijking: het maandelijkse minimumloon ligt bij 263 euro.
Over de toegang tot de universiteiten beslissen de PSU (Pruebas de Selección Universitaria), een test aan het einde van de middelbare scholen. Hoe hoger het puntenaantal, hoe beter de kansen om aan een goede universiteit te geraken. Statistieken tonen: de beste resultaten in de PSU hebben scholieren van de – duurste – privéscholen in Santiago de Chile. Studiebeurzen worden hoofdzakelijk voor sportieve en academische uitmuntendheid gegeven en aan studenten van indigene afkomst.
Wie een studie niet kan betalen, moet bij een bank een lening opnemen. De terugbetaling daarvan begint drie jaar na het afronden van de studie, de interesten richten zich naar het inkomen. De terugbetaling van de leningen duurt gemiddeld tien tot vijftien jaar.
