Op 21 juni besliste de meerderheid in de Antwerpse gemeenteraad dat het onderwijzend personeel van het Stedelijk Onderwijs vanaf volgend schooljaar wordt overgeheveld naar een Autonoom Gemeentelijk Bedrijf (AGB). De oprichting van deze AGB werd reeds in oktober 2009 beslist. Sindsdien waren er maanden onderhandelingen tussen het Stadsbestuur en de vakbonden. De 4 onderwijsvakbonden (ACOD-Onderwijs, COC, COV, VSOA) tekenden uiteindelijk een protocol van niet-akkoord. Op woensdagnamiddag 26 mei organiseerden ze een begrafenisstoet waarin het Stedelijk Onderwijs van Antwerpen na 191 jaar openbaar onderwijs symbolisch ten grave werd gedragen. 500 leerkrachten namen, ondanks de stortregen, deel aan deze protestactie. (foto: Ron Lootens)
In de aanloop van de gemeenteraadszitting van 21 juni kregen de gemeenteraadsleden een “open brief” van het gemeenschappelijk vakbondsfront. We publiceren hieronder deze brief die is ondertekend door ACOD-Onderwijs, COC, COV en VSOA.
Open brief aan de burgemeester, de schepenen, de gemeenteraadsleden van de stad Antwerpen
Geachte burgemeester,
Geachte schepenen,
Geachte gemeenteraadsleden,
Op 21 juni 2010 zal de overheveling van het onderwijspersoneel van het stedelijk onderwijs in Antwerpen meer dan waarschijnlijk op de agenda van de gemeenteraad staan. U weet intussen dat de vier vakbonden (ACOD, COC, COV, VSOA) bij deze operatie bijzonder grote bedenkingen hebben.
Meer dan 5000 personeelsleden zullen hierdoor ongevraagd van werkgever veranderen. Na 191 jaar stedelijk onderwijs zal het onderwijs in onze stad door een extern verzelfstandigd bedrijf georganiseerd worden: een autonoom gemeentebedrijf (AGB).
Het stedelijk onderwijs heeft gedurende bijna tweehonderd jaar een zeer belangrijke rol gespeeld in de democratisering van het onderwijs in de stad precies omdat het stadsbestuur als organisator steeds zijn verantwoordelijkheid heeft opgenomen:
– extra middelen voor de specifieke problemen van een grootstad
– Antwerpen bekleedde een echte voortrekkersrol in de strijd tegen de kansarmoede
Die situatie werd ons benijd tot ver over de Vlaamse grenzen.
Sinds een tiental jaren is daarin een kentering gekomen. Diverse bezuinigingsrondes doen zich op de werkvloer steeds meer voelen. Het was nochtans niet het stedelijk onderwijs dat verantwoordelijk was voor de stadsschuld. Het is de ambitie van het beleid om van het stedelijk onderwijs dé referentie van West-Europa te maken. Wij stellen dat zulks absoluut onmogelijk is in een klimaat van steeds opnieuw afbouwen en verder bezuinigen.
Als we de analyse maken van de eerste en nu ook de tweede verzelfstandigingsoperatie dan kunnen we niet anders dan besluiten dat we opnieuw geconfronteerd worden met een verdoken bezuinigingsronde die dit keer het stedelijk onderwijs mogelijk definitief bij de keel grijpt.
De kracht van stedelijk en gemeentelijk onderwijs bestaat erin dat het aangestuurd wordt door een democratisch verkozen inrichtende macht die dicht bij de inwoners staat. De gemeenteraad en het college van burgemeester en schepenen zijn eindverantwoordelijk voor de inhoud en de kwaliteit van het onderwijs. Deze inrichtende macht moet om de zes jaar verantwoording afleggen aan de inwoners van de stad. Voor die inwoners is de inrichtende macht herkenbaar en zelfs aanspreekbaar.
Met de AGB en de overheveling van het personeel zet de gemeenteraad de deur open naar een verregaande verzelfstandiging en mogelijk zelfs in ‘fase drie’ naar privatisering in een verdere toekomst. We hebben geen glazen bol, maar we herkennen de voortekenen: responsabilisering, verdoken enveloppe financiering, bureaucratisering, een steeds verder terugtredende overheid…
Het personeel heeft meer democratisch vertrouwen in een volledige gemeenteraad dan in een raad van bestuur.
De vier vakbonden hebben het bij gevolg zeer moeilijk met deze operatie die, ingegeven vanuit budgettaire redenen, moet verdoezelen dat de stad na 191 jaar afstand neemt van haar verantwoordelijkheid inzake onderwijs en kansarmoedebestrijding in deze stad.
Een onderhandelingsprotocol van niet-akkoord vanwege de vier vakbonden was onafwendbaar.
Onze drie grootste bezwaren werden niet weggenomen tijdens de onderhandelingen. Enkele voorbeelden om aan te tonen dat ze niet ‘zomaar’ uit de lucht zijn gegrepen.
1. Onvoldoende garantie op een blijvend openbaar onderwijs
In een eerste verzelfstandiging was sprake van relatieve autonomie. Die ging gepaard met besparingen. Nog voor het systeem op volle toeren draait en de groeipijnen weggewerkt zijn komt er nu al de tweede fase: een autonoom gemeentebedrijf, zonder garantie dat er alweer gedacht wordt aan een mogelijke fase drie: privatisering. De deur staat wagenwijd open.
De link met het gemeentebestuur als eindverantwoordelijke is nog flinterdun en dit is niet in het democratisch belang van de Antwerpenaar. Openbaar, drempelverlagend onderwijs moet een basisrecht van de burger blijven en moet kwalitatief even hoogstaand zijn als onderwijs vanuit privé initiatief. Wij kunnen niet toestaan dat ons Vlaams onderwijs evolueert naar het dualistisch Angelsaksische model. Het stedelijk onderwijs stond met ‘de broodjeskapel’ aan de wieg van het gemeentelijk onderwijs. Precies vanuit een sociale bekommernis gekoppeld aan het besef dat die vicieuze cirkel moest doorbroken worden vanuit een sterke stedelijke onderwijsstructuur.
Vandaag stellen we in onze stad opnieuw heel wat kansarmoede vast. Gaat de stad nu de ingeslagen weg verlaten op een ogenblik dat de kansarmoede enorm groot is?
2. Onvoldoende garantie op een blijvende financiële inspanning van de stad tegenover het AGB van de toekomst
In de voorbije twee decennia werd de extra-dienstverlening van het stedelijk onderwijs systematisch afgebouwd, gesloopt. Denken we maar aan de weekverblijven, gratis opvang voor en na de schooltijd, medisch schooltoezicht, tandheelkundig nazicht, opsporen en remediëren van spraakstoornissen, een pedagogisch centrum, openluchtklassen, stedelijk onderhoudspersoneel, het magazijn aan de Ankerrui,…
In het project AGB gaat de stad in haar engagement niet verder dan een driejaarlijkse overeenkomst. Dit is een besparingsoperatie die een kwalitatief en efficiënt, kansarmoede bestrijdend onderwijs onmogelijk zal maken. Volgens de vakbonden was de keuze voor een IVA (intern verzelfstandigd agentschap) meer dan verregaand genoeg.
3. Onvoldoende garantie op een blijvend positief personeelsbeleid
De keuze van een AGB wordt onder andere gemotiveerd vanuit het subsidiariteitsprincipe. Op de werkvloer stellen we vast dat een dergelijke decentralisering gepaard gaat met verschillende locale invullingen in scholen, scholengemeenschappen, divisies. Het personeel is steeds verregaander zijn rechtszekerheid aan het verliezen. Daar waren we in Antwerpen nochtans trots op en het verzekerde ook sociale rust.
Nog voor de AGB van start gaat neemt men het niet al te nauw met het syndicale overleg. Een masterplan waarvan delen in de media worden gebracht nog voor de vakbonden ook maar enigszins geïnformeerd werden, laat staan dat er overleg of onderhandelingen over plaats vonden. Een dergelijk negeren van het syndicaal statuut, nu al, maakt ons zeer ongerust over de toekomstvisie op personeelsbeleid.
Geachte gemeenteraadsleden,
Het personeel heeft meer vertrouwen in een gemeenteraad die het stedelijk onderwijs gedurende 191 jaar steunde en uitbouwde, samen met het personeel, tot wat het vandaag is, dan in een AGB. Onderwijs IS geen bedrijf. Het is een investering in de toekomst van onze stad. Wij hopen dat u gebruik zal maken van uw democratisch recht om samen met ons ‘nee’ te zeggen tegen deze AGB.
ACOD-Onderwijs
Walter Hens
Ben Coeck
COC
Willem Dhollander
COV
Raymond van Bylen
Lies Reyniers
VSOA
Paulette Van Eeckhout
Jean-Marc De Vylder
