In het februarinummer van EOS, maandblad over wetenschap, verschijnt een interview met Marc Vermeersch. Het artikel is van de hand van Peter Dupont. Deze spaart zijn lof niet voor het werk van de auteur van “Jagers en verzamelaars”.
In de voetsporen van jagers en verzamelaars
Kubricks ‘Dawn of Man’ en Annauds ‘La Guerre du Feu’ glijden me onbewust voor de ogen tijdens mijn reis door de twee fascinerende boekwerken van de holistische historicus Marc Vermeersch: ‘Van Pan tot Homo sapiens’ en ‘De Maatschappij van jagers en verzamelaars.’ Het voorlopige resultaat van ’s mans 50-jarige zoektocht naar antwoorden op de grote vragen rond de herkomst en de aard van de mens.
Vermeersch combineert onderzoek uit archeologie, (paleo-antropologie), ethologie, historische linguïstiek, biologie en verwante wetenschappen tot een bijna dwingende leeservaring. Encyclopedist Vermeersch versnijdt en puzzelt een gargantueske berg informatie – de kennis rond de vroegste mens en zijn voorlopers is de laatste decennia enorm gegroeid – samen tot een indrukwekkend fresco van het wezen dat 99.6% van zijn bestaan slechts een grote preoccupatie had: het dagelijkse overleven.
Vermeersch lardeert zijn zuiver wetenschappelijke invalshoek met vele concrete feiten, verhalen en aandacht voor het leven van alledag. Hij dropt de lezer bij de dwergolifanten op het eiland Wrangel, stuurt hem met pijl en boog door het ondiepe kustwater van de Andamaneilanden en laat hem met afgrijzen staren naar een lange schedelmuur op de Fiji-eilanden. De lezer laat zich gewillig gidsen. Hij laat zijn toekomstige partner door zijn mannelijke clanleden initiëren, kauwt op een taaie reep zeekoe, hij jaagt op emoe, tekent zijn eerste penis op een rotsmuur en wordt gevild door een bende angstaanjagende Irokezen. Wat na dit leesavontuur nazindert, is een gevoel van diepe verwondering over de bijna oneindige diversiteit binnen de menselijke soort; over de herkenbare vreemdheid van onze voorouderculturen, die een confronterend spiegelbeeld vormen voor ons hic et nunc. Een nuchtere vaststelling ten slotte die definitief blijft hangen: het was in die tijden geen pretje om vrouw te zijn. “
Lezingen van Marc Vermeersch
De reeks lezingen die hieronder volgt is gebaseerd op de studie van de maatschappij van jagers en verzamelaars. Dit heeft als voordeel dat voor heel wat maatschappelijke fenomenen die ons ook vandaag bezig houden de oorsprong kan aangegeven worden.
De oorsprong van religie
Wat de exacte oorsprong is van religie is altijd in nevels blijven hangen; op basis van archeologische vondsten, antropologisch onderzoek en de biologie van de mens stelt Marc Vermeersch een oplossing voor en hij maakte het zich daarbij niet gemakkelijk: hij moest een oplossing vinden voor het feit dat religie zeer lang bestaat (misschien meer dan 1,4 miljoen jaar) en gebaseerd is op niet-waarneembare verschijnselen als zielen, geesten en goden
De oorsprong van kunst
Hoe komt het dat de mens kunst kan waarderen? Marc Vermeersch denkt dat het antwoord te vinden is in de biologie, in de strijd voor het overleven van de mens. Dat gaf ons allen esthetisch gevoel en dat is de basis van de waardering kunst, ook abstracte kunst. Hij geeft een overzicht van de oudste uiting van kunst bij australopitheken. De oudste vondsten van de mens zijn 400.000 jaar oud of ouder. Toneel, muziek, smaak en gevoel komen ook aan bod.
De oorsprong van geweld
Geweld is een van de grootste, zoniet de grootste gesel van de mensheid. Bij chimpansees stelde men vast dat ze jaagden en zowel in eigen groep maar vooral tegen andere groepen geweld gebruiken. De mens is ook een jager. Hij heeft echter superieure wapens waardoor zijn moordende krachten vermenigvuldigd worden. De geschiedenis van de mensheid is ook die van oorlogen en genocides. Er is daarenboven niet enkel collectief geweld maar ook individueel b.v. van man tegen vrouw. Is geweld van mens tegen mens fataal? Of…
Het ontstaan van de liefde
Het ontstaan van de liefde. Hoe is de liefde ontstaan? Bij chimpansees en bonobo’s is er seks maar kan nauwelijks sprake zijn van liefde. Bij de mens is er liefde tussen partners. Het houdt ons (soms vaak, soms obsessief, soms weinig) bezig. We hebben het ook over: de lange leertijd van kinderen. Onderwijs. Puberteit en initiaties.
- De oorsprong van geweld, donderdag 4 maart 20 uur, Geuzenhuis, Kantienberg 1, 9000 Gent. Organisatie Vermeylenfonds.
- De oorsprong van religie, woensdag 10 maart 14 uur, VUB, Campus Etterbeek, Brussel. Organisatie: UPV ism Instelling voor Morele Dienstverlening Brussel.
- De oorsprong van kunst, woensdag 17 maart 14 uur, VUB, Campus Etterbeek, Brussel. Organisatie: UPV ism Instelling voor Morele Dienstverlening Brussel.
- De oorsprong van geweld, woensdag 24 maart 14 uur, VUB, Campus Etterbeek, Brussel. Organisatie: UPV ism Instelling voor Morele Dienstverlening Brussel.
- Het ontstaan van de liefde. woensdag 31 maart 14 uur, VUB, Campus Etterbeek, Brussel. Organisatie: UPV ism Instelling voor Morele Dienstverlening Brussel.
- Het ontstaan van de liefde. donderdag 22 april 20 uur, Geuzenhuis, Kantienberg 1, 9000 Gent. Organisatie Vermeylenfonds.
Marc Vermeersch. De geschiedenis van de mens. Deel I. Jagers en verzamelaars.
- Boek 1, van Pan tot Homo sapiens. (405 pagina’s)
- Boek 2, de maatschappij van jagers en verzamelaars. (472 pagina’s)
Zie ook:
- www.geschied.be waar uittreksels van beide boeken kunnen gedownload worden.
- Marc Vermeersch’s Blog
Wil u met uw organisatie ook een lezing organiseren?
Contact: Marc.vermeersch@gmail.com
