Naar aanleiding van uitspraken van voormalig Vlaams minister-president Luk Van den Brande (CD&V) dat in het onderwijs naast de evolutieleer (van Darwin) ruimte zou moeten zijn voor het crationisme (het scheppingsverhaal) ontstond in “De Standaard” een polemiek met o.m. een vrije tribune van Karel De Gucht (minister van Beuitenlandse Zaken). Ook de gekende moraalfilosoof prof. Etienne Vermeersch schreef een bijdrage voor het discussieform.
Misschien is het nuttig te preciseren. ‘Creationisme’ is niet de algemene opvatting dat de wereld door God geschapen werd, maar meer concreet de stelling dat die schepping gebeurde op de wijze beschreven in het boek Genesis. Meer dan 30% van de Amerikaanse bevolking neemt dat (letterlijk) aan. Die opvatting is vrij aanmatigend omdat ze onder de honderden scheppingsmythen die in de verschillende culturen ontstonden, er één enkele als de juiste uitkiest.
Ze is bovendien absurd omdat er in het boek Genesis twee scheppingsverhalen staan die niet alleen naïef zijn, maar ook onderling tegenstrijdig. Volgens het verhaal in hoofdstuk I schiep God de eerste dag het licht (or) en hij vond dat het goed was (tov); waar dat licht vandaan komt is echter niet duidelijk, want pas op de vierde dag schept hij de zon, de maan en de sterren…Op de vijfde dag schept hij de vissen in de zee en de vogels in de lucht. Op de zesde dag eerst de landdieren en als hij gezien heeft dat het goed was, schept hij uiteindelijk de mens, man en vrouw tegelijk. Volgens hoofdstuk II schept God eerst de man, daarna, omdat die alleen is, schept hij de dieren en pas daarna, omdat de man geen hulp vindt die hem past, de vrouw. De twee verhalen zijn dus volkomen tegenstrijdig. Het is nuttig op school die verhalen te lezen om te leren hoe men mythen van wetenschap kan onderscheiden.
De opvatting over ID, het Intelligent Design (intelligente planning) ontkomt aan het belachelijk karakter van het creationisme, maar niet aan het verwijt van intellectuele leegte. Men stelt dat bepaalde overgangen in het evolutieproces niet verklaarbaar zijn door de mechanismen van het darwinisme; dus zou er een ID aan de grondslag moeten liggen. Als dit wetenschap is, mag men het kleuterklaswetenschap noemen. Ieder kind in de kleuterklas kan immers, even goed als een bioloog, op de vraag naar een verklaring antwoorden: ID. Hoe zijn de eerste levende wezens ontstaan? ID; hoe zijn de meercelligen ontstaan? ID; hoe is in de evolutie het oog ontstaan? ID. Een uitdrukking met twee woorden, die alles verklaart, verklaart natuurlijk niets. Bovendien kan een heel slim kind in de kleuterklas op de vraag “hoe is ID ontstaan?” misschien antwoorden: IIDD en verder IIIDDD enz…Words, words, words.
Etienne Vermeersch
(overgenomen uit De Standaard, 18 augustus 2007, Discussieforum)
