In 2000 hebben onderzoekers in opdracht van de OESO vele tienduizenden leerlingen (15-jarigen) in een dertigtal landen getest op vaardigheden inzake lezen, wiskunde en wetenschappen. De belangrijkste les uit dit PISA 2000-onderzoek: van de ontwikkelde landen is België het land waar de ongelijkheden in niveau tussen de leerlingen het grootst zijn. België behoort ook tot de landen waar de sociale determinatie van de schoolse resultaten het sterkst is. De kloof tussen de kinderen van de rijken en de kinderen van de armen is bij ons groter dan elders.
Wij vroegen ons af waarom dat zo is. Door de resultaten van 14 Europese landen te vergelijken en ze te koppelen aan de structuren van hun onderwijssysteem ontdekten we een aantal verontrustende correlaties. De landen met de grootste sociale ongelijkheid op school zijn diegene die deze sociale segregatie organiseren door hiërarchisch geordende onderwijsvormen, door het bestaan van semi-marktmechanismen (wat men bij ons schroomvol “vrijheid van onderwijs” noemt) en door een onderfinanciering van het lager onderwijs. Ons land cumuleert deze drie “eigenschappen” en het moet ons dus niet verwonderen dat de resultaten navenant zijn.
