A. Wat zegt ons programma?
4. Fusie van de netten
De sociale mix en het rationele gebruik van de infrastructuur zijn niet mogelijk zonder een fusie van de schoolnetten.
Een organisatie als de onze heeft de functie dit soort vraagstukken aan de orde te stellen en doelstellingen te formuleren die velen nog als “taboe” beschouwen.
De fusie is de prijs die we moeten betalen als we echt de sociale ongelijkheid willen beperken en het onderwijs democratiseren. Het confessionele karakter van de school opheffen lijkt ons ook wenselijk om een verdere opsplitsing per godsdienst te vermijden.
De wereld is aan de durvers.
De gemeenschappelijke school kan niet anders dan een openbare school zijn. De overgang naar een gemeenschappelijke basisvorming brengt onvermijdelijk een grote verandering mee in de toewijzing van de leerkrachten en van de schoolgebouwen. Alle structuren zullen veranderen, geen enkele school blijft in haar huidige vorm bestaan.
Voor de gebouwen van het huidige vrije net zijn er twee mogelijke scenario’s: behoren ze tot een vzw., dan wordt deze vzw. ontbonden en de overheid wordt eigenaar van gebouwen; indien ze worden gehuurd, dan neemt de overheid de contractuele verbintenissen over tegen dezelfde voorwaarden.
B. Uw vragen, onze antwoorden
4. Fusie van de netten
Wat met de godsdienstvrijheid ?
Daar raken we niet aan! Ieder moet vrij de godsdienst van zijn keuze kunnen beleven. Wat heeft dat met onderwijs te maken? We zijn er niet voor dat leerlingen gescheiden worden in functie van de godsdienst van hun ouders: katholieken in christelijke scholen, moslims in islam-scholen, joden in joodse scholen … Onze groeiende multi-culturele samenleving maakt een dergelijke vorm van “communautarisme”, die naar apartheid ruikt, onaanvaardbaar.
De school is de ontmoetingsplaats bij uitstek waar jongeren van diverse afkomst en met diverse overtuigingen leren samenleven en samen werken.
Bovendien kiezen we als tegengewicht tegen de opgang van religieuze integrismen voor een school die de rede en de wetenschap herwaardeert als basis voor het begrijpen van de wereld en als basis voor het onderwijs.
Is het vrij onderwijs niet efficiënter dan het officiële ? Menselijker? Meer open? Waarom iets veranderen dat goed functioneert ?
Waarop baseert men zich om te zeggen dat het vrij onderwijs “efficiënter” werkt? In dit net zijn er om historische en sociale redenen gemiddeld meer elitaire scholen. Waar men overwegend met de “betere” leerlingen werkt, zal men gemiddeld met betere schoolresultaten kunnen uitpakken. Maar ¨de volksscholen, die in de officiële netten in de meerderheid zijn, kunnen vaak uitpakken met de grotere leerwinst die ze bij “zwakkere” leerlingen hebben gerealiseerd.
Er bestaan ook concentratiescholen in het vrije net Hun leerlingen en leerkrachten kennen dezelfde problemen en noden als elders. Zij hebben veel te winnen bij het systeem dat wij voorstellen.
Wat betreft het “menselijke” of het “meer open” zijn: dit hangt af van de opvoeders. Er is geen enkele reden om te denken dat ernstige en plichtbewuste mensen van goede wil eerder in het ene dan in het andere net voorkomen.Net zoals men in elk net mensen tegenkomt die zich van roeping hebben vergist…
Deze subjectieve indruk hangt samen met het ideologisch klimaat waarin we leven: de privé zou alles efficiënter doen dan de openbare diensten of bedrijven. Maar de feiten bewijzen soms het tegendeel. Denken we bv. aan het failliet van het geprivatiseerde Sabena. Of aan het feit dat de Britse regering het beheer van de spoorweginfrastructuur opnieuw heeft moeten nationaliseren om een einde te stellen aan de ontregeling (met vele grote ongevallen) die te wijten was aan het korte termijn winststreven van de privé-netwerkbeheerder.
Is het bestaan van confessionele scholen geen barrière tegen integrisme? Gaat hun afschaffing niet als pervers effect hebben dat de verbittering wordt versterkt?
Over welk integrisme spreken we dan? Het katholieke integrisme, dat een minderheid binnen de katholieke kerk vertegenwoordigt? De meerderheid van de christenen is “gematigd” en kan leven met de vrijheid van eredienst, buiten de school.
Als men het over het moslimintegrisme heeft, laten we dan de situatie eens onderzoeken. Bepaalde ongenoegens komen voort uit het feit dat de vrije confessionele scholen zonder meer overwegend katholiek zijn. Waarom? Ook al is de vrijheid van onderwijs in ons land bijna totaal, er is één zware voorwaarde: de nodige gebouwen bezitten of kunnen huren. Dat is niet voor iedereen weggelegd. Het bestaan van één enkel openbaar net zou dit gevoel van achteruitstelling kunnen wegnemen.
De vrijheid van onderwijs staat in de grondwet !
De Grondwet kan aangepast worden. Men heeft meermaals de grondwet gewijzigd om de unitaire staat te vervangen door een federale staat met steeds grotere bevoegdheden voor gewesten en gemeenschappen. In 1989 werd het onderwijs (bijna) volledig gecomunautariseerd. Waarom zou de gelijkheid in het onderwijs geen grondwetsherziening waard zijn ?
