« Algemeen stemrecht, parlementair regime, grondwet, democratische partijen, scheiding der machten, vrije meningsuiting, rechten en plichten van de burger », « de Verenigde Staten zijn de grootste democratie ter wereld », « vrijheid, gelijkheid, broederlijkheid », enz. Als we de discours van de politici, van eerbiedwaardige intellectuelen en journalisten mogen geloven, zijn we de gelukkige burgers van de beste wereld die maar mogelijk is. Natuurlijk is deze wereld niet perfect, erkennen ze grootmoedig. Het gebeurt wel eens dat ze « dysfunctioneert », maar zelfs dan is het het beste systeem dat er bestaat. Dit zeggen ze. Nochtans…
Het asielrecht is dood.
Het kussen dat Sémira Adamu verstikte was democratisch: het was voorzien in de wettelijke procedure om als weerspannig bestempelde kandidaat-vluchtelingen te bedwingen. Deze procedure werd ijverig toegepast door de administratie en de ordekrachten. Deze procedure was gedekt door de minister en de democratische partijen aan de macht.
De muur van schaamte
In tien jaar tijd zijn meer dan 4000 mensen gestorven – meestal door verdrinking, maar ook verstikking, onderkoeling of zelfmoord – terwijl ze de Schengenzone, het « fort Europa », dat uitsluitend uit democratische regimes bestaat, trachtten binnen te komen (1). De « muur van schaamte », waarmee ze Europa en zijn gesloten centra voor vreemdelingen omringen, of waarmee ze de staat Israël afscheiden van zijn Palestijnse buur, is telkens het resultaat van beslissingen die in de schoot van democratische regeringen zijn genomen.
Openbare diensten opgeofferd
(Tien)duizenden arbeidsplaatsen zijn in het onderwijs, de spoorwegen, de ziekenhuizen, de postkantoren en andere openbare diensten opgeofferd door regeringscoalities, die democratisch waren verkozen. Intussen worden de sociale noden steeds schrijnender (denken we bijvoorbeeld aan het analfabetisme).
De jacht op de werklozen
De werklozen, met de vinger gewezen als « profiteurs » worden door een democratische regering, die niet instaat om werkplaatsen te scheppen, aangespoord om zich constant te verantwoorden, (in België wordt het cijfer van één beschikbare arbeidsplaats voor 30 werkzoekenden naar voor geschoven).
Het nirwana van de vrije markt
Het aantal parlementaire democratieën is de laatste dertig jaar ongeveer verdrievoudigd, van een veertigtal naar 120 (2). In dezelfde periode zijn de ongelijkheden vergroot: de verhouding van het BNP van de rijkste landen tot dat van de armste landen is van 44 op één in 1973 naar 86 op één in 2000 gestegen (3).
Het zijn de verkozenen die, sinds twintig jaar, systematisch de sociale verworvenheden van na de tweede wereldoorlog ondermijnen. Vermindering van de fiscale taart van de staat, besparingen in de sociale en culturele uitgaven, draconische controle op de inkomens uit arbeid, allerlei cadeaus aan de inkomens uit vermogen, met alle gevolgen die dit beleid heeft voor de meerderheid van de bewoners van deze planeet.
Dit regime op hun eigen burgers toe te passen stelt de machthebbers nog niet tevreden. Zij hebben het opgelegd aan de volken van de Derde Wereld (schulden, structurele aanpassingen, enz.).
In de landen van het vroegere « Sovjetblok » heeft de overgang naar de democratie en de vrije markteconomie – aangekondigd als het onovertroffen nirwana – miserie als resultaat: in 1988 was 2 % van de bevolking er arm, in 1998 was dat 21 % (4). Het zou interessant zijn de oorzaken te onderzoeken van bloedige conflicten, die tal van landen verscheurden, die tot de vrijheid en de democratie toetraden na tientallen jaren van wat men de « koude oorlog » noemt.
« Radio Parijs liegt, radio Parijs zwijgt »
Enorme media-leugens – sindsdien toegegeven – hebben de voorpagina’s gevuld van de vrije pers van de democratische landen. De stapels lijken van Timisoara, de slachting in de materniteit van Koeweit City, de massavernietigingswapens in Irak, enz. De vlek op de jurk van Monica Lewinski heeft meer inkt doen vloeien dan de golf van bombardementen over Irak die Clinton op dat ogenblik lanceerde. Het loont niet de moeite daarbij stil te staan, want de vierde macht weigert hardnekkig dit ook maar ter discussie te stellen.
Bommen
De bommen die op Irak gevallen zijn, alsook het moordende embargo van de 10 vorige jaren, waren afkomstig van een coalitie van democratische landen. Deze werden gedreven door het verlangen een tiran omver te werpen en democratie in deze landen te installeren.
De planeet geplunderd
De belangrijkste ecologische bedreigingen die op de planeet rusten, – en die nu reeds dodelijk zijn – het broeikaseffect, industriële ongelukken, intensieve landbouw, verspilling van natuurlijke hulpbronnen of vervuiling van de wateren, zijn het gevolg van de levens- en productiewijze van de hooggeïndustrialiseerde landen, de grote democratieën – lichtbakens van de mensheid.
De Amerikaanse droom
Staan we even stil bij de grootste onder hen, het zelfverklaarde Rijk van het Goed: alle regeringen die zich in de Verenigde Staten sinds een twintigtal jaren hebben opgevolgd en die democratisch verkozen waren, zijn er steevast in geslaagd de ongelijkheden te vergroten. Minder sociale hulp en blokkering van de lage lonen enerzijds, fiscale cadeaus anderzijds. Het resultaat: als in 1980 de patroon van één van de 365 grootste Amerikaanse ondernemingen gemiddeld 42 keer het loon van zijn arbeider verdiende, dan was dit 691 keer in 2000 ! (4)
Algemeen stemrecht? Democratische verkiezingen? Denken we even terug aan het bedroevend spektakel van de presidentsverkiezingen van 2000. De telling en hertelling van de stemmen in Florida, de juridische strijd tussen G.W. Bush en Al Gore. In de grote media werd dit spektakel als een « les in burgerlijk opvoeding » voorgesteld. Maar kent men wel ten volle het fundamenteel ongelijk karakter van de verkiezingen op zijn Amerikaans? De regels van de stemming en de telling verschillen van staat tot staat, het verbod voor miljoenen Amerikanen om te stemmen, de voorselectie van de kandidaten afhankelijk van over hoeveel geld zij beschikken, de afstompende en inhoudsloze politieke publiciteit, de media die voorbehouden zijn voor de enige kandidaten van een « tweehoofdige eenheidspartij » – de centrum-rechtse democraten en de republikeinen zijn het mekaar over bijna alles eens -, het gewogen stemrecht (3,44 Californiërs wegen even zwaar als één inwoner van Wyoming!) om de macht van kleine plattelandsstaten met een blanke en conservatieve meerderheid te betonneren, en vooral de intimidatie van dissidenten in naam van de zaligmakende « nuttige stem » (5)…
We stoppen met deze eindeloze litanie. Zonder al te veel moeite kunnen we nog bladzijden en bladzijden vullen met de zinsbegoochelingen van de « democratie ». Aan redenen om in opstand te komen ontbreekt het niet.
Rechtzetting
Je kan geloven, zoals extreem-rechts doet, dat, als we het over de politieke klasse en de media hebben, we het droevige refrein, dat « iedereen verdorven » is, aanheffen. Neen, wat we hen verwijten is dat ze zich min of meer bewust en actief onderwerpen aan de dogma’s van de vrije markt, die totaal in tegenstelling zijn met de idee die wij ons vormen over de democratie. Hoe, inderdaad, is het kapitalisme (dat, zoals zijn naam aangeeft, erin bestaat winst na te streven en te accumuleren) te verzoenen met solidariteit? Laten we duidelijk zijn: wij zijn VOOR de democratie. Maar dan geen rookgordijn, een zuiver formele democratie, die de wet van de jungle verbergt. De democratie waarvoor wij opkomen is gebouwd op gelijkheid, samenwerking, herverdeling van rijkdom, deelname van burgers aan beslissingen die hen aanbelangen, onderwijs voor iedereen, kritische informatie, tolerantie, vrijheid (niet die van de kapitalen, noch deze die toelaat een ander te vernietigen om fortuin te maken) en het rationeel en verantwoord beheer van de natuurlijke hulpbronnen van de planeet.
(1) Le Monde diplomatique, maart 2004
(2) L’atlas du Monde diplomatique, januari 2003.
(3) Manière de voir, december 2003-januari 2004.
(4) L’atlas du Monde diplomatique
(5) S. Halimi et L. Wacquant, La présidence affaiblie, Le Monde diplomatique, december 2000
